Aug 28

Кыйналган кыргыз китеп..


КЫРГЫЗ КИТЕП МАГАЗИНИН ОЙЛОГОН ӨКМӨТ БАРБЫ?

Достор! Замандаштар! Улуу – кичүү ага – ини, эже сиңдилер!
Жалпы калемдештер!

Биз калем кармагандан мурун, ошол калемден жаралган чыгармалардын тагдыры кандай болот? – деп, мына ушуну ойлошубуз керек экен. Не бир китептер чыгып жатат. Бирок ошонун баары элге жеттиби? Жок! Ойдогудай санда чыгышы да, элге кенен жетүүсү да мүмкүн эмес. Биринчиден каражат маселеси белден чапса, экинчиден беш – ондоп чыгарган китептерди сатыкка коерго китеп магазининин жоктугу. Экинчиден, “бечара” акын – жазуучулардын тагдырын ойлогон Мамлекет же Өкмөт жок!!!

Беш миллион кыргызга беш метир жерди ээлеп турган “Нуска” китеп магазини жетеби?! Килейген борбордун китеп магазинин ичине кирсең чалынып жылгыласың. Анткени китеп койгонго орун жок. Анан калса бир топ адамдарга, айрыкча сырттан келгендерге аны издеп табуунун өзү бир азап… “Өлбөстүн оокатын кыла бер…” – дегенсип, киши көрбөгөн бир кычыкка тыгып салган. Аа, байкушум!

Эми таптык дейли, ичине кирдик. Оо – ууу… Кудай эле сакта! Кайсы заманда жашап жатабыз? Бечара китептер! Киргенде эле сени бечара көздөрү менен жалдырай карашат. Магазиндин тардыгынан заматта башың ооруп, көңүлүң айнып чыгат. Кокус басып албайын деп, бут шилтегенден да коркосуң. Карап турсаң китептердин ич ара орун талашып буркулдашканын угуп, чачташып жатканын көргөндөй болосуң. Ишенбесеңер ичине кирип жарым саат олтуруп, ой жүгүртүп көргүлө. Китептердин батпаганын көрүп, дем алуу да мүмкүн эмес. Канча жылдан бери ал жерде иштегендерге да боорум ооруп келет. Тигил “Раритетти” кара, береги “Нусканы” кара…

Кайран орус китеп магазини тим эле жомок! Өзүнүн элинде, өзүнүн жеринде жаткандай чалкалайт. Оо, Россия! Бир боор энем!!! Кара, киргенден төрүнө чейин бейиштин талаасындай… Түркүн китептер! Кычырагандарын карачы. Мен! – деп турат. Мен! Мен! Тигинде кыргыз боз үйдү жасалгалап салганын айт. Оймо, чийме, түркүн кыргыз буюмдары. Каалаганыңды сатып ал! Раритеттен алдым! – дейсиң. Чет өлкөдөн келген коноктор түз эле ошол жакка келишет. Кыргыз буюмдарын, сувинерлерди алат элек дешип. Анан да сурагандарды, – Түз эле “Раритетке” барыңыз, таппаганды ошол жерден табасыз! – дейбиз. Түркүн конокторду көргөндө кубанган түркүн китептерди айт. Эки эселеп, кээси беш эселеп кетишет го азаматтар. “Күнчүлүк өмүрүң болсо, түндүгүнө жорго мин!” – дегендей… Анткени канча кошсо ээси өзү билет да… Мына, кыргыз мамлекетиндеги, болгондо дагы борбордогу орус магазинин таржымалы.

Эми кыргыз мамлекетиндеги кыргыз китеп магазинин тардымал тарыхын жогоруда уктуңуздар. Салыштырып көргүлө, замандаштар! Беш киши чогу келсе экөөсү эшикке чыгып турушу керек. Бирин бири тебелеп албайын деп…
Анан ойнойм, – Бечара жазуучулар! Кыргыздар! Бечарасыңар! Энеңер да, атаңар да жок жетимсиңер! Замандын бечаралары!!! Мээңерди чиритип, эс учуңардан танып жатып жазган китептериңер сатылмак тургай, ошол магазинде, – МЕНИ КАРА! – дегидей турганга орун да жок. Баса, “Раритеттин” күзгүсү да бар. Ичинде шамаалдаткычы да бар. Ии, баса ал жакта кааласаң эртеден кечке олтур. Татынакай столдору, диваны бар экен.
Бечарам! Бечара китептерим! Орун жетпесе тыгылганына деле шүгүр дейт да. Карап туруп шаардын ичиндеги “бойтоңдогон” маршруткалар элестеди. Тыгылмай… тытышмай… жөөлөшмөй… анан жек көрүшмөй… Анан бири бирин жакалашмай! Орун! Орун! Бутуңду тарт! Көчүгүңдү тарт!!! Өпкөңдү жулуп салам, жаагыңды бас! Алың келсе атып деле сал! Акмак десе! Мына бойтойгон “кытайский” маршрутканын ичинде нелер болбойт. Бул жердегилердин абалы да так ошолордой! Кудум ошолордой болуп турганын карасаң. Бири уулуса, бири унчукпай тиштенип турат. Жакшылап кулак төшө замандашым. Алар ич ара шыбырашып жатышат. Ана, ук!

– Кыргызбыз да! Сыр бербөө керек. Сырттан көргөндөр укса уят!!! Чыда! Чыда! Акыр абийири болсо бир күнү “өкмөт акем” көңүл бурат! Унчукпа… унчукпа… Бизди эптеп сактап келе жаткан Анархан кызыма рахмат айталы. Бир чыдаса ошол гана чыдап, биздин муңду бирге тартат. Өкмөт жок десе да, күлүп кайтат. Дарты ичинде, бирок эч кимге айтпайт!
Мына! Ээ, момун кыргыздар! Кыргызым!!! Мына китептердин, бечара “Нуска” китеп магазинин жашоосу ушундай. Не деген ЗАЛКАРДАР турат. Ии… кээси орун жок “жатат…жатат…”. Канча кишинин буту тийди экен аа… Анан да, кирген киши кимиңерди караарын билбей, бир сыйра сапырыла карап башы айланып чыгып кетет. Орун таппай ич ара тытышып жаткан китептерди көргөндө башы айланып чыгып кетпей ошондо жатып алмак беле.
Китептер! Китептерим! Кимиңерди карап, кимиңерди кармаарын да билишпей калат го мында кирген бечара сатып алуучулар… Мына кордук! Ушундан кийин, – Кантип элге жеткирүү керек? – деген килейген суроону коюп, кайдагы ойду айтып олтурам мен.
Кайра эле болбой, – Кантип элди китеп менен камсыздоо керек? – деген ой мээмди тыткылайт.

Чынара КАЛЫБЕКОВА. Кыргызстан Улуттук Жазуучулар Союзунун мүчөсү,
КРнын Маданиятына эмгек сиңирген ишмер, актриса, акын – драматург.

P. S. Чынаранын “чырылдаганына” менин кошумчалай кетейин дегеним бул болду. Кыргыз китептерин окурмандарына сатуу, китеп дүкөн жана ага кандай көңүл бөлүнүп жатканы “мышык ыйлагыдай” деп айтканга кашкайган бир эле мисал: Килтейген борбор шаарыбыз Бишкекте ачылган “Нуска” китеп дүкөнүн азыркы заманда көзгө көрүнбөгөн кымындай кыпынды дароо тапкан “Гуугл аке” таппады, ал дүкөндүн ичи эмес сыртындагы аты, жазуусу да чыкпады. Демек, ал дүкөн жөнүндө дээрлик эч ким билбейт, аты эле бар, заты, барк-баасы жок жөн эле бир бечара “киоск” деп койсок болчуудай.. Ал эми орус тилдүүлөр үчүн апчылган “Раритет” деген дүкөн мына, сүрөтүн карагыла. Дароо чыкты, сүрөттөрү жайнайт, болгону далил катары болсун деп эки сүрөтүн алып келип койдум. Мына кыргызым, кыргыз  кыргызга, кыргыз тилине, аны калыпка салып, өнүктүрүп-өстүрө турган кыргыз китебине жасалган өгөй мамиле. Уйат.. Дагы жакшы, Жакенин (Жаныбек Жанызак) “ал дүкөндү кантип тапса болот” деп атайын карта кылып чийип, тартып койгон сүрөтү кирип калыптыр, болгондо дагы эң башында турат. Ошого шүгүр…

Асыран АЙДАРАЛИЕВ. 

ээ 20 абалдшарапатка

ээ 20 а

Dec 31

Жылдын сыйлыгы – Көчмөндөрдүн сыймыгы!.

****************************************************************************************************************
ААЛАМТОР АЙДЫҢЫНДА ФЕЙСБУК СОЦИАЛДЫК ТҮЙҮНҮНДӨГҮ «КЫРГЫЗ КӨЧҮ» МЕКЕНЧИЛДЕР ТОБУНУН ЖЫЛАН ЖЫЛЫН ЖЫЙЫНТЫКТОО МАКСАТЫНДА ӨТКӨРГӨН АТАЙЫН ЖОЛУГУШУУ КЕЧЕСИНЕН АЛЫНГАН ЭСТЕ КАЛААРЛЫК СҮРТҮМДӨР!

2013-жылдын 28-декабрында Бишкек шаарындагы «Азия Ордо» ресторанында болуп өткөн «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун жолугушуу кечесинде аталган топтун жыл бойу уйуштуруп келген ар кандай өңүттөгү кароо-сынактарынын жыйынтыгы бойунча алдыга озуп чыгышып, байгелүү орундарга жетишкен жеңүүчүлөрүнө «Ардак грамоталар» жана атайын дайардалган сыйлыктар, чакан белек-бечкектер тапшырылды.

Баш байгенин ээси Гүлшат Бахтияр кызы менен топтун администратору Нурзат Мокеновна.

Баш байгенин ээси Гүлшат БАХТИЯР кызы менен админ. Нурзат МОКЕНОВНА.

Төмөндөгү тизмеде «Ааламда Тынчтык» аттуу «Көркөм сүрөт сынакта» байгелүү орунга жетишип, акчалай сыйлык алышкан төгөрөктүн төрт бурчунда жашашкан кичинекей бөбөктөр. «Сүрөт сынак» 2013-жылдын 1-октябрынан 6-ноябрына чейин өткөрүлүп 7-ноябрь Басма сөз  күнүнө карата жыйынтыкталган.

1. Гүлшат БАХТИЯР кызы, 9 жашта, «Нооруз – Тынчтык майрамы» – Баш байгенин ээси – 120 доллар. Бишкек шаарында жашайт.
2. Диана ТАЙГҮРӨҢОВА, 6 жашта, «Атам менен апам» – 80 доллар. АКШ, Нью Йоркто жашайт.
3. Миңдуулат КАЛЫБЕКОВ,
4,5 жашта, «Согуш жаман» – 80-доллар. Атлантада жашайт.

Топтун Бишкек шаарындагы координатору Райкүл АЙДАРАЛИЕВА Бегимайдын белегин тапшырууда.

Топтун Бишкек шаарындагы координатору Райкүл АЙДАРАЛИЕВА Бегимайдын белегин тапшырууда.

4. Айназик БЕЙШЕКЕЕВА, 5 жашта, «Тынчтык»«Тынчтык» –  50 доллар. КР, Каракол шаарында жашайт.
5. Габриеле КАДЫРБЕК уулу, 6 жашта, «Мен жана Атам» –  40 доллар. Италия, Римде жашайт.
6. Асема АЖИМАТОВА, 6 жашта, «Жай» – 30 доллар.  КР, Ош шаарында жашайт.
7. Бегимай АЛМАЗБЕК кызы, 14 жашта, «Көпөлөк бейиш» – 25 доллар.  КР, Бишкекте жашайт.
Бегимай менен Гүлшаттан башка калган беш жеңүүчүбүз дүйнөнүн көптөгөн башка өлкөлөрүндө жана шаарларында жашагандыктан өздөрүнө тиешелүү байгелерин өз учурунда колдоруна тапшырып бергендигибизди белгилеп кетмекчибиз.

001883

 

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Айтмырза АБЫЛКАСЫМОВГО сыйлыгын тапшырууда.

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Айтмырза АБЫЛКАСЫМОВГО сыйлыгын тапшырууда.

1- ДЕКАБРДАН 20-ДЕКАБРГА ЧЕЙИН ӨТКӨРҮЛГӨН “ЖЫЛ СЫНАК” АТТУУ АТАЙЫН АКЫНДАРДЫН «ЫР СЫНАГЫНАН» АЛДЫҢКЫ БЕШ ОРУНГА ЭЭ БОЛУШКАН ЖЕҢҮҮЧҮЛӨРҮ:

1 – орун:  Айтмырза АБЫЛКАСЫМОВ.   Жылдын мыкты акыны, «Алтын калем» номинациясын ыйгаруу менен КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунча Улуттук комиссиясынын “Ардак громатасы”, КР Улуттук Жазуучулар сойузунун “Ардак диплому” жана «Ыйман Нуру» партиясынын «Ардак громатасы», залкар талант, акын Байдылда САРНОГОЕВДИН басмадан жаңы чыккан «Ашуудан берген отчетум» аттуу китеби менен сыйланды.

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Акбар КУБАНЫЧБЕКОВГО сыйлыгын тапшырууда.

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Акбар КУБАНЫЧБЕКОВГО сыйлыгын тапшырууда.

2 – орун:   Акбар КУБАНЫЧБЕКОВ. «Күмүш сап» номинациясын ыйгаруу менен КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунча Улуттук комиссиясынын  “Ардак громатасы”, КР Улуттук Жазуучулар сойузунун жана «Ыйман Нуру» партиясынын «Ардак громаталары» жана залкар талант, акын Байдылда САРНОГОЕВДИН басмадан жаңы чыккан «Ашуудан берген отчетум» аттуу китеби менен сыйланды.

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Бердибек ЖАМГЫРЧИЕВГЕ сыйлыгын тапшырууда.

Чолпонбек АБЫКЕЕВ Бердибек ЖАМГЫРЧИЕВГЕ сыйлыгын тапшырууда.

3 – орун:   Мелис МАМАТЖАНОВ. «Күлүк сап» номинациясын тапшыруу менен КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунчаУлуттук комиссиясынын, КР УлуттукЖазуучулар сойузунун жана «Ыйман Нуру» партиясынын «Ардак громаталары» жана залкар талант, акын Байдылда САРНОГОЕВДИН басмадан жаңы чыккан «Ашуудан берген отчетум» аттуу китеби менен сыйланды.

Чолпон ТҮМӨНБАЕВА Ыр сынак жеңүүчүлөрүн жана Көчмөндөрдү жаңы жылы менен куттуктоодо.

Чолпон ТҮМӨНБАЕВА Ыр сынак жеңүүчүлөрүн жана Көчмөндөрдү жаңы жылы менен куттуктоодо.

4 – орун:  Бердибек ЖАМГЫРЧИЕВ.  КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунча Улуттук комиссиясынын “Ардак громатасы”, КР Улуттук Жазуучулар сойузунун жана «Ыйман Нуру» партиясынын «Ардак громаталары» жана  залкар талант, акын Байдылда САРНОГОЕВДИН басмадан жаңы чыккан «Ашуудан берген отчетум» аттуу китеби китебименен сыйланды.

Карлыгач САРНОГОЕВА атасы Байдылда САРНОГОЕВДИН китебин тапшырууда.

Карлыгач САРНОГОЕВА атасы Байдылда САРНОГОЕВДИН китебин тапшырууда.

5 – орун:   Аида САДЫКОВА.
КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунча Улуттук комиссиясынын, КР Улуттук Жазуучулар сойузунун жана «Ыйман Нуру» партиясынын «Ардак громаталары» жана залкар талант, акын Байдылда САРНОГОЕВДИН басмадан жаңы чыккан «Ашуудан берген отчетум» аттуу китеби менен сыйланды.

Сынак 2
Жогорудагы баалуу сыйлыктарды жана «Ардак грамоталарды» КР Президентинин алдындагы кыргыз тил бойунча Улуттук Тил комиссиясынын төрага орун басары Чолпон ТҮМӨНБАЕВА, Кыргыз Республикасынын Улуттук Жазуучулар Сойузунун төрагасы Чолпонбек АБЫКЕЕВ жана «Ыйман Нуру» Адилеттүүлүк жана Өнүгүү сайасый партиясынын төрагасы Раис АЛЫМКУЛОВдор келип куттуктап, расмий тапшырып кетишти. Ал эми айтылуу залкар акын Байдылда САРНОГОЕВДИН байбичеси Зина апанын кол тамгасы койулган «Ашуудан берген отчетум» аттуу китебин акындын кызы Карлыгач САРНОГОЕВА сыйлык ээлерине өз колу менен тапшырды.

"Ыр Сынакта" 3-орунду ээлеген Мелис Маматжановдун атасы Маматжан ТОПЧУБАЕВГЕ уулунун сыйлыгы тапшырылууда.

“Ыр Сынакта” 3-орунду ээлеген Мелис Маматжановдун атасы Маматжан ТОПЧУБАЕВГЕ уулунун сыйлыгы тапшырылууда.

Көчмөндөрдүн көңүлдүү кечесинин көркүн ачкан дүйүм тамак алдында.

“Көчмөндөрдүн” көңүлдүү кечесинин көркүн ачкан дүйүм тамак алдында.

1536437_558086764281820_804895041_n

тили

Дайардаган Асыран АЙДАРАЛИЕВ, эркин журналист, Келсинки шаары. 30.12.2013-жыл. Сүрөттөрдүн автору акын Алтынай ТЕМИРОВА. Бишкек шаары.

*****************************************************************************************************************

 

Dec 30

Жылан жылы, жыйынтык..

«ЧОКУ БОЛОТ ТООЛОРДУН БИЙИК ЖЕРИ,
ЧОКУДАЙ БОЛ, КЫРГЫЗДЫН ЖИГИТТЕРИ!..»

Узап бараткан жылдын Жыландар ханышасы буйруса бизге жагымдуу, уюткулуу саамалыктарын тартуулап, эсибизде жылуу элестери, эскерүүлөрү менен сакталып калды. Ырасын айтканда, ар бирибиздин алтын башыбызда турган аманчылыктарыбызга, жалпы журт ичиндеги тынччылыгыбызга, жылмайган ийгиликтерибизге,жан- дүйнөбүзгө тамчыдай кошулган рухий азыктарыбызга, негизи эле жакшылык жылоологон күндөрүбүзгө чексиз ыраазычылыктарыбызды кабаттап айтсак да жараша турган жылдыздуу жылдардан болду. Ушул айдын аягында улуттук маданиятыбыздын өнүгүшүнө кошкон салымдары менен элдин алкышына арзыган азаматтарыбыз Асыран ага менен Элбек мырзанын ой-тилеги, максаты бир болгон ааламтордогу аракеттеринин жемиштүү жыйынтыктарын белгилеп өттүк. Бул «Кыргыз Көчү» тобунун «Ыр сынагынын» жана «Кыз-жигиттер айтышынын» жеңүүчүлөрүн аныктоодогу, болгондо да кызыктуу, «табыштактуу таланттардын» «туяктарынын дабышын» тыңдоодогу калыстардын жоопкерчиликтүү чечиминин натыйжасында алган сыйлыктарын тапшыруу салтанаты эле…

0_1a365c_5491f2c3_L
Кылымдарга кыярбас «Кыргыз Көчүнүн» кымбат ой-тилектерин, эң ириде Эне тилдин кадырына кабыргасы кайыша какшаса да, кабагым-кашым дебей, каадаланып кадыр күтпөй, кары-жашы менен тегиз ынак мамилеси бар, тилибиздин түгөнбөс түйшүктөрүн чечүүдө тер төгүп келаткан ардактуу Асыран АЙДАРАЛИЕВ агабыз жетектеген ушул топтун мүчөлөрү жаңы жылга арналган «Ыр сынактын» жеңүүчүлөрүнө сыйлык тапшыруу аземине катышуу үчүн «Азия Ордо» ресторанынын жаңы жылдык маанай тартуулаган жаркыраган чоң залына чогулушту. Кечеге КР Президентине караштуу мамлекеттик тил боюнча Улуттук комиссиясынан Чолпон ТҮМӨНБАЕВА жана КР Улуттук Жазуучулар союзунун төрагасы Чолпонбек АБЫКЕЕВ, «Ыйман Нуру» Адилеттүүлүк жана Өнүгүү саясий партиясынын төрагасы Раис АЛЫМКУЛОВДОР келишип, «Ыр сынактын» жеңүүчүлөрүнө атайын Ардак громаталарын салтанаттуу тапшырып ийгилик каалашты. Залкар акын Байдылда атабыздын кызы Карлыгач САРНОГОЕВА «Ашуудан берген отчетум» аттуу жаңы чыккан китеби менен жеңүүчүлөрдү сыйлаганы өзүнчө бир сыймык болду. Мындан тышкары «Ааламда Тынчтык» аттуу жаш жеткинчектердин «Сүрөт сынагындагы» кичинекей эки жеңүүчү кыздарыбыз Гүлшат менен Бегимайга делген атайын акчалай сыйлыктары да тапшырылды. Ошол кечеде төрдүн көркүн ачып алыстан ат арытып келген, жарыштан баарын жеңген, Бакай атадай ак батасын аябай берген Айтмырза агабызга, эң кичинекей кѳчмѳн кыздарыбыз байчечекейдей Бегимай менен Гүлшатка алгач ыраазычылык билдиргибиз келет. Андан сырткары калыстар тобунун атынан келген белгилүү, талантуу акындарыбыз  Алтынай ТЕМИРОВА эжеге, Жыргалбек КАСАБОЛОТОВ мырзабызга кечеге келип бергендиктери үчүн терең ыраазычылык билдиребиз.

Күттүргөн күн да келип белектерин алган соң акындарыбыздын ыр окуганына кулак төшөдүк. Ооба, жазылган ыр сабаттуу, окулганда канаттуу болуп «боёгуна» чыга түшкөндөй таасир калтырды. Ааламтордун ушул кереметине ченемсиз шүгүр, кээ бир илинген ырлардан ырахат алабыз, ээсине ыраазы болуп калабыз, а бирок алардын «ыр көшөгөсүнүн» артында жашынган жылуу жүздөрү бизге табышмак бойдон калар эле. Мына ушул кечеде Айтмырза агабыздын нарктуу сөздөрүнүн, тамаша «тамчыларынын» артындагы салабаттуу турпаты, жүзүнө куп жарашкан куудай чачы, жанына ээрчитип жүргөн балпайган байбичеси менен бактылуу карылыктын касиетин алып жүргөн дөөлөттүү адамдар экенини билинип апакай суктанып турдук.

933909_187026288171352_531612602_nӨзү алыста жүрсө да ыр сынака катышып жеңүүчү болгон Мелис МАМАТЖАНОВ мырзанын атасы келип уулунун ийгилигине сыймыктанып турган абалына күбө болдук. Адамгерчиликтүү, кээде баладай таза күлкүсү менен суктандырган, мүнөзү жөнөкөй, ырлары татаал түшүнүк камтыган Алтынай эжебизди, оюна жарашкан зыңгыраган бою бар, баатыр сындуу, кылычтай курч ыр жазган кымбаттуу акын Жыргалбек мырзабызды, эң назик сезим кылдарын аяр черткен саптарында кыз адебине таандык наздуулугу, мээримдүүлүгү, сөздүн жакшы маанисинде эркелиги, сырдуулугу сакталган, ийнеликтей ипичке сымбатына сыйбай, сыртка оргуштаган чоң таланты бар чолпон жылдыздай Калича кызыбызды, ыр жазса төгүлүп кеткен, ырларындай ыйманы ысык, кичипейил, зымпыйган жылдыздуу жигитибиз Бердибекти, келишкен келбети бар, ыр жазуу менен бирге комузда кол ойнотуп обон созгон да таланты бар азаматыбыз ээ 7Акбарды, балбан билек, бардыгына даяр турган, дил билги, таланттуу Бахтыярдай мырзабызды жана башка жылуу жүздөрү жайнаган, жүрөгү кыргыз деп соккон «Кыргыз Көчүнүн» ар бир кыймылына жигердүү катышып, оор жүктөрүн мойнуна алган Райкүл, Гүлжакан эже, Чынара, Хатира, Нурзат, Рысайым, Самара, Асылкан, Мээрим сыяктуу кыздарыбызды (аты аталбагандардан кечирим сурайбыз) жолуктурган дал ушул «Ыр сынактын» улуу буйругу болду окшойт, булардын аттарын сыймыктануу менен атап кеткибиз келет. Ал эми алыста жүрүп желектей желбиреген жүрөгү менен жан-дүйнөсү Ала-Тоодо айланчыктап турган Асыран аганын алп тилегинин бир үзүмү бүгүнкү кечеде орундалып, элдин алкышына арзып турганына биз тиркеген сүрөттөр күбө болуп берерине ишенебиз! Кечеде бийдин көркүн ачкан Бактыяр, Рысайым, Мундуз, Хатира, Самара аттуу кыз-жигиттерибиз «гүлдөйжан» болушту. Ырчы жигитибиз Мерген Турган, Хельсинкиден атайын «Кыргыз Көчүн» издеп келген Аяз Ата менен Аяз кызыбыз маанайыбызды көтөрүп кетишти… Ырахмат Асыран ага, көп жашаңыз, бардык көчмөндөрүңүз, жалпы журтуңуз менен бакубат өмүр сүрүңүз!.

*****************************************************************************************************************

1483083_187026291504685_1406442730_nАаламтор айдыңында “Кыз-жигиттер айтышы” тайпасын түптөп, айтыштын азыркы заманга бап башкача “формасын” киргизип, кары-жашына карабай төгөрөктүн төрт бурчунда жүргөн кыргыздарыбыздын башын бириктирип,ичинен таланттууларын иргеп, жыйынтыгында жарыштын жеңүүчүлөрүнө сыйлык тапшыруу салтанатын уюштурган Базаров Элбек мырзабыз да алыста жүргөнүнө карабай мекенчил жүрөгү менен мезгилдин сыноосунан татыктуу өтүп келатат. Улуттук тамак-аштарды даңазалаган “Таш кордо” кафесинде дал ушул декабрь айынын 22 синде айтыштын жеңүүчүлөрүнө сыйлык тапшыруу аземине болуп өткөн эле. Ошол кечеге келип берген “Акыйкат Жолу” коомдук бирикмесинин жетекчиси Бүбүбайша Арстанбекова эжекебизге, айтыштын атактуу ак таңдай акындары Элмирбек, Азамат аттуу эл уулдарына, таланттуу, элдин сүймөнчүк акыны Зайырбек акыныбызга ыраазычылыктарыбызды билдиребиз. Алардын келип бергенинин өзү эле жаштарга зор үлгү, дем-шык, кубаныч тартуулады десек болот. Бул айтыштын өзү да эскерүүдө эң сонун жагымдуу маанай тартуулай турган жүрүш менен жыйынтыкталган эле. “Адам жүзү сөзү менен чагылат” дегендей эле буларды көрбөй-билбей, укпай-тааныбай туруп баалап коюу деле чынында “оңойго” турган жок…

1521755_187026618171319_1156491143_nКечеде биздин төкмө акындарыбыз катышуучуларга каалоо-тилектерин билдирип, Элмирбек уулубуз комуздун коштоосунда өзүнүн ырларынан ырдап берди. “Сүйүү” темасын талашып жазган ырларын окуп жаткан жаштарга бул ыйык сезимдин кандай болорун, кантип баркталарын, кантип даңкталарын далилдеп Бүбүайша эжебиз өзүнүн ырын окуп берди. Залды жымжырттыкка бөлөп, балалык назик үнү менен атасынын ырын көркөм окуп берген Зайырбек акыныбыздын кызы көңүлгө жылуулук уютту. Ырды жазып, аны адамдарга жеткире айтып берүү жагынан акындарыбыз ар кандай болот, бирок ушул жагынан алганда Зайырбекке Кудайым эки талантты кошо бергендей, жазганда да, окуганда да аска башында учууга октолуп турган бүркүттөй абалга келгенин байкадык. Бул сынактын жүрүшүндө калыстар тобунун төрайымы Миргүл эже экөөбүз катышуучулардын биз байкаган мүнөзүнө жараша ат коюп койгон элек. Жеңишке ээ болгон Асейин жигитибиз чынында жүзүндѳ күлкү ойногон, жапакеч, жайдары, шар жүргѳн жигит экен, ага койгон атыбыз жарашчудай, анткени айтыштын жүрүшүндѳ азоо тайдай ары-бери туйлап барып жорголоп кеткен эле “Эрке Шок” деген ысымдуу болгон. Ал эми Мират жигитибиз ѳзүнүн бир сырдуулугу, сабырдуулугу, табышмактуулугу менен айырмаланган, ага “Сырдуу мырза” деген ат туура келди. Ѳзүнѳ окшоп кѳп сүйлѳбѳгѳн, кѳк тиреген бою бар жылдыздуу инисине анын сыйлыгын тапшыруу бизге буйруптур, ѳзүбүздүн да бере турган сыйлыгыбыз профессор Сулайман Кайыпов агайыбыздын “Жок жерден жомок жаралбайт” деген китеби эле, аны Мираттын ѳз колуна берейин деп чечтик, Альфиза кызыбызды да ошол белек күтѳт, ал “Күлбѳс кыз” атка конду. Бардык жагынан шыгы бар, ыр жазат, айтышат, созолонтуп ырдайт, колунан келген жардамын аябай чуркап жүргѳн Чынарага – Кан Айым деген ат жарашты. Айтышса да тѳгүлгѳн, тирешсе да тѳгүлгѳн Гүлжигитти – Нѳшѳр деп койдук. “Ата Журт кыйын күнгѳ кабылганда, Айлансын ар бир уулуң чагылганга” дегендей, Элбек – Чагылган болду. Миргүл эже Датка Айым аталды. Ошентип, айтыштын сапары карып, ошол катышуучулардын дарман күчүн кечеден байкап отурдук. Ички кубаты, дарамети, мүнѳзү сыртынан сезилип, кѳрүнүп турган Асемгүл деген кызыбыз менен Гүлжигитибиз бийдин, кеченин кѳркүн чыгарышты.Элбектин “жеңилин жерден, оорун колдон алып” чуркап жүргѳн азаматтарыбызга алкыш!
Баарыңыздарды жаңы-жылыңыздар менен куттуктайбыз! БАР БОЛОЛУ, БИР БОЛОЛУ!!!

Бакыт МЫРЗАТАЕВА. «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун администратору.

Oct 17

Талкуудан чыккан талкуу..

АКТУАЛДУУ МАСЕЛЕЛЕРДИ ТАЛКУУЛООЛОРДОН КЕЛИП ЧЫККАН АКТУАЛДУУ СУРООЛОРГО АКТУАЛДУУ ЖООПТОР!.

Аз мурун “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун мүчөлөрү КР Президентинин алдындагы Улуттук тил комиссиясынын жетекчиси Эгемберди ЭРМАТОВДУН кабыл алуусунда болуп кайтышкан эле. Ошол жолугушудан кийинки “Фейсбук” баракчасында болуп жаткан кызуу талкуулар ар кандай өңүттөгү суроолорду пайда кылды жана ал суроолор кандайдыр бир деңгээлде жоопсуз калган жок. Эмесе ошол талкуунун активдүү катышуучулары Ленара НИЯЗБЕКОВАНЫН суроолоруна “Кыргыз Көчү” тобунун жигердүү мүчөлөрүнүн бири Бектурсун АЛИБЕКОВДУН берген жооптору менен төмөндө учкай таанышып койсоңуздар болот.

ЛенараЛенара НИЯЗБЕКОВА:
Сурооңуз кызыктуу экен Бектурсун мырза. Менин да Сизге суроом бар:

1. Мамлекеттик кызматкерлер, өз бөркүнөн чочулап жата берсин дейли. А биз, сиз жана башка көпчүлүк ушундай шарттарда кандай кадам жасасак болот?
2. Мамлекеттик тилдин тагдырын, анын жоопкерчилигин Э. Эрматов мырзага таңуулап отура берсек болобу?
3. Мамлекеттик тилдин ишке ашышына негизги тоскоолдук жаратып жаткан расмий тилден башка кедергилер барбы? Бар болсо, ал кедергилер кайда, кайсы?
4. Жок болсо эмне үчүн? Мамлекеттик тил боюнча адистер бардык мамлекеттик мекемелерде маяна алып иштеп, жашап жүрүшөт.
5. Мына ошол адистер кандай сапаттарга ээ болууга тийиш?
6. Кыргыз филологиясына эптеп, арасат-армажал бүткөн бүтүруучү тапшырыш керекпи же…?
7. Кыргыз тилин үйрөтүүчү, алып жүрүүчү: филологдор, кыргыз тилинде жазган журналисттер, тарых изилдөөчүлөр кандай сапаттарга, ошондой эле билим-билгичтиктерге ээ болуусу абзел?
8. Чыныгы кыргыз инсанын кантип тарбиялап, жарата алабыз? Урматым менен!

эбекеБектурсун АЛИБЕКОВ:  
Урматтуу Ленара айым, Сиздин биринчи сурооңузга жооп
:

Мамлекеттик кызматкерлер өз бөркүнөн чочулап жата берсин дейли. А биз, сиз жана көпчүлүк ушундай шарттарда қандай қадам жасасақ болот? Урматтуу Ленара айым. Мекенибиз Қырғыз Республикабыздын МАМЛЕКЕТТИК; Туу, Герб, Гимн жана Тилине жоопкер МАМЛЕКЕТТИК қызматкерлер (мындан ары мансапқорлор),
«өз бөрктөрүнөн» чоочулоосу чын болсо, «жата бербеши»парз.
Қырғыз Республикабыздын МАМЛЕКЕТТИК; Туу, Герб, Гимн жана Тилине жоопкер мансапқорлорунун, ошол; МАМЛЕКЕТТИК Туу, Герб, Гимн жана Тилибизди өз Мекенибизде сүйлөп даңазалабай (рекламалабай), жайылтпай (экспансиялабай), жуурулуштуруп жууруп, өнүктүрбөй (развивать этпей)
«жата берүүсүнүн» өзү, аталған МАМЛЕКЕТТИК символикалар менен Тилге қарай, алардын; МАМЛЕКЕТТИК ҚЫЛМЫШЫ.
Ал эми,
«жата берип» МАМЛЕКЕТТИК ҚЫЛМЫШ жасағаны аз келгенсип; Биздин эгемен Мекенибиз Қырғыз Республикабыздын Мамлекеттик Аймағында, бөтөн өлқөнүн Мамлекеттик символикалары менен Тилин, Қырғыз Республикабыздын Мамлекеттик Мансапқорлору; (алардын туу гербдерин тағынып, гимнин ырдап, тилин сүйлөп,) даңазалоосу (рекламалоосу), жайылтуусу (экспансиялоосу), биздин Мам.Тилден артықча жуурулуштурушуп жуурушуп өнүктүрүүлөрү (развивать эткендери), эгемен Қырғыз Республикабыздын Мамлекеттик Символикалары менен Тилине қарай, алардын; ДИВЕРСИЯСЫ жана ЧЫҚҚЫНЧЫЛЫҒЫ.
“Жата берип”, Мамлекеттик ҚЫЛМЫШ жана биздин Мекенде бөтөн өлкөнүн Мамлекеттик тилин даңазалап, жайылтып, өнүктүрүп, биздин Мам.Тилибизге қарай; аларға ДИВЕРСИЯ жана ЧЫҚҚЫНЧЫЛЫҚ жасооғо жол қойбоо, Сиз сыяқтуу қырғыз интеллигенттери менен биздин, Асыкенин “Қырғыз Көчү” сыяқтуу топтордун мүчөлөрүнүн; жарандық, патриоттуқ, улуттуқ, керек болсо улутчулдуқ ыйық милдетибиз.
Мына ошол, Сиз сыяқтуу қырғыз интеллигенциясы менен биздин, ыйық Мекенибиз, Қырғыз Республикабыздын МАМЛЕКЕТТИК СИМВОЛИКАлары менен ТИЛИне қарай жасалған Мамлекеттик ҚЫЛМЫШТАР менен ДИВЕРСИЯЛЫҚ ЧЫҚҚЫНЧЫЛЫҚтарды, (“бизди жылуу қабыл алды” жэ, “ар дайым, адамгерчиликтүү мамиле жасайт” деген шылтоо менен); байқап туруп байқамақсан болуубуз, көрүп туруп көрмөксөн болуубуз, уғуп туруп уқмақсан болуубуз, қолдон келишинче тийиштүү маселе көтөрбөй қойуубуз, МАМЛЕКЕТТИК ҚЫЛМЫШты жасағандан да, МАМЛЕКЕТТИК ТИЛГЕ қарай ДИВЕРСИЯЛЫҚ ЧЫҚҚЫНЧЫЛЫҚты жасағандан да үч эсе артық қылмышыбыз болот деп эсептейм.
Мына ушундай шартта Ленара айым биз, “Сиз жана (Сиз сыяқтуу қырғыз интеллигенттери менен) башқа көпчүлүк” биринчи қадамыбызды; байқап туруп байқамақсан, көрүп туруп көрмөксөн, уғуп туруп уқмақсан болуп, қолдон келишинче тийиштүү деңгээлде тийиштүү маселе көтөрбөй, үч эсе артық қылмыш жасоодон баш тартышыбыздан баштообуз мақсатыбызға ылайық, жана бул қадамыбыз, биздин; жарандық, улуттуқ, патриоттуқ, тикелей; ыйық парзыбыз жана қарзыбыз деп эсептейм.

Сиздин экинчи сурооңузга жооп:  «Мамлекеттик Тилдин тағдырын, анын жоопкерчилигин Э.Эрматов мырзаға таңуулап отура берсек болобу?»
Биринчиден;  
«Э. Эрматов мырзаға таңуулап, қарап отура бербегенибизден» улам, Айдаралиев Асыран мырзанын «Қырғыз Көчү» тобу жаралууда жана мүчөлөрү, күндөп түндөп өсүүдө. Мамлекеттик мансапсыз эле, ақысыз эле, Президенттин жанындағы кабинетисиз эле (эч кимди жылуу, адамгерчиликтүү қабыл албай эле) аракеттенүүдө, ийгиликтерге жетишүүдө. Ал эми, ушул эле учурда, ҚР Мам.Тилине Мамлекеттик жоопкер; Э.Эрматов мырза, биздин эгемен Қырғыз Республикабыздын МАМЛЕКЕТТИК ТИЛИне қарай жасалған; Мамлекеттик кылмыштар менен диверсиялық чыққынчылықтарға қарай, өз кесиптик жана Мамлекеттик милдетинин негизинде, тийиштүү чараларды атқарбай “жата берген” кербези.

Үчүнчү сурооңузга:  “Мамлекеттик Тилдин ишке ашышына негизги тосқоолдуқ жаратып жатқан расмий тилден башқа кедергилер барбы?”
Мамлекеттик Тилдин, Мамлекеттик Тил болуп, ҚР Баш Мыйзамы менен тастықталып, расмий, саясый жана юридикалық түрдө ишке ашқанына жақында чейрек қылым болот, Ленара айым. Аны Сиз менден жақшы билесиз деп ишенем. Ал эми “расмий” аталыштағы тил, “МАМЛЕКЕТТИК ТИЛ” деген мақамды жоққо чығара албайт, андықтан, “расмий тил” МАМЛЕКЕТТИК ТИЛге эч қандай кедерги боло албайт. “Расмий” мақамдағы тилден башқа кедергилер бар. Алар, жоғоруда жазылған; Мекенибиз Қырғыз Республикабыздын МАМЛЕКЕТТИК ТИЛИне қарай, Қырғыз Республикабыздын Мамлекеттик мансапқорлорунун Мамлекеттик қылмышкерлери менен ҚР Мам.Тилине қарай диверсанттары жана чыққынчылары.

Сиздин төртүнчү сурооңузга: “Жоқ болсо эмне үчүн? Мамлекеттик Тил бойунча адистер баардық Мамлекеттик мекемелерде маяна алып иштеп, жашап жүрүшөт?”
Себеби; кесипкөйлүккө эмес, “жылуу жумшақ қабыл алууға, адамгерчиликтүү мамиле жасооғо жана чай менен пай уюштуруп” күтүп алууға таянған, ошонусуна ишенип, қылмыштуу түрдө маянасын алып жеп, “жатып алған”; партиялық, жердештик, тууғандық, курсташтық ж.б. протекция жана коррупция. Жана аларды байқамақсан болғон биз менен Сиз сыяқтуу қырғыз интеллигенттерибиздин унчуқпаған қылмыштуу позицияларыбыз.

Бешинчи сурооңузга: “Мына ошол адистер қандай сапаттарға ээ болууға тийиш?”
Адистер, кесиптик қандай сапатқа ээ болууға тийиш экендигин менден он эсе Сиз жақшы билесиз деп ишенем. Ошентсе да суроо берилген соң мен жооп берейин. Адис эң оболу; қайсы бир Мамлекеттик мансапқордун тууғаны жэ курсташы, партиялашы жэ жердеши қатары адис болоордон мурда, кесипкөй адис болуусу абзел. Жана “жата берчү” қылмыш менен ҚР Мам.Тилине қарай, диверсия чыққынчылық жасабашы милдет.

Алтынчы суроонузга: “Қырғыз филологиясына эптеп, арасат-арамжал бүткөн бүтүрүүчү тапшырыш керекпи жэ..?”
Сиздин ушул сурооңуздун ақырындағы; “жэ…” деген сөзүңүздөн кийинки Сиздин айтпай қойғон сөздөрүңүз жооп болмоқ.

Жетинчи сурооңузга: “Қырғыз тилин үйрөтүүчү, алып жүрүүчү; филологдор, қырғыз тилинде жазған журналисттер, тарых изилдөөчүлөр қандай сапаттарға, ошондой эле билим-билгичтиктерге ээ болуусу абзел?”
Биринчиден; қырғыз тилин үйрөтүүчү, алып жүрүүчү филологдор, қырғыз тилинде жазған журналисттер, (булардан сыртқары; Қырғыз Республикабыздын Мамлекеттик жетекчилери, көрүнүктүү саясатчылары, искуство жана спорт чеберлери, белгилүү аалым, илимпоз, депутат жана министрлер жана деги эле өзүн “қырғыз интеллигентимин” деп эсептеген жарандар), эң оболу, өздөрүнүн; бир эгемен өлкөнүн МАМЛЕКЕТТИК ТИЛДҮҮ (Гос.язычный) элита жарандары экендигине, башка Мекендештери аларды туурооғо татықтуу үлгү (эталон), пир (кумир) экендиктерине, өздөрүнүн баам парасаттары менен аң сезимдери (сознаниялары) жетүүсү абзел. Ошондо, алардан (эталон қатары) үлгү алған, пир (кумир) тутқан жаштарыбыз, ошолордой болууға умтулушмақ. Ошолордой болушмақ. Тилеке қаршы бизде тескерисинче; қырғыз тилин үйрөтүүчү, алып жүрүүчү филологдорубуз, Мам.Тилдүү журналисттерибиз, биздин жаштарыбыз пир (кумир) тутуп, үлгү алчу биздин көрүнүктүү Мамлекет жетекчилерибиз, саясатчыларыбыз, искуство жана спорт чеберлерибиз, белгилүү аалым, илимпоз, депутат жана министрлерибиз, қырғыз қалқынын қаймағы болчу интелигенттерибиз, ыйық мекенибиз Қырғыз Республикабызда жана анын аймағында, бөтөн өлкө болғон Орусия Федерациясынын Мамлекеттик Тилинде сүйлөшүп, аны даңазалашат (рекламалашат), жайылтышат (экспансиялашат), өнүктүрүшөт (развивают). Ошонусу; чыққынчылық, ачуу чындық – тирүү факт!
Экинчиден; чынығы патриот, тарых изилдөөчүлөр жөнүндө мен сөз қылууға қыпындай ақым жоқ. Аларға терең таазим этип суранаарым; Биздин Мамлекеттик Тилде көбүрөөк маалымат жазсаңыздар?

Сегизинчи сурооңузга: “Чынығы қырғыз инсанын қантип тарбиялап, жарата алабыз?”
Менимче қырғыздардын көпчүлүгү керек болсо бизди тарбиялап қойууға татықтуу. Биздин (Сиз экөөбүздүн) қырғыздарды тарбиялооғо ақыбыз да, уқуғубуз да жоқ. Қырғыздар өзү алмустақта жаралғанда қырғыз болуп жаралған. Жаратуучу жаратқан эл. Алдуу күчтүү азаматтарыбыз; Үзөңгү Қууш, Қарқыра, Үңкүр Тоо, Қум Төр, Бүргөндү сяқтуу жерлерибизди жана кендерибизди, өзүбүздүн Мамлекеттик қылмышкерлерибиз менен диверсант чыққынчыларыбыздан қорғоғон сыяқтуу; Биз, қырғыздардын МАМЛЕКЕТТИК символикалары менен Тилин жана руханий интеллектуалдық байлықтарын, Мамлекеттик қылмышкерлер менен чыққынчылардан, қур дегенде ачуу чындықты фактты бетке айтып, аалам торғо айқын жазып жарыялап, қорғоп турсақ, эң оболу өзүбүз тарбияланабыз жана қырғыз инсан болуп қайра жаралабыз. Аны байқаған, “қырғызмын” деген намыскөй улутташтарыбыз қарап турбашын, Асыкенин (Айдаралиев Асыран мырзанын) “Көчмөндөр” тобу далилдөөдө. Буға Сиз өзүңүз күбө болуудасыз.

Бар болғону, тигилердин; Ақ Үйдө жэ көк Үйдө, кесипкөйлүк менен эмес, “жылуу жумшақ, адамгерчиликтүү, чай-пай уйуштуруу ” ықмасы менен қабыл алуусуна, эбеденибиз эзилип, алданып қалбасақ болду.

Урматтуу Ленара айым, менден бир ооз, маға эч ким бербеген сурооғо жооп:
Ар бир эгемен өлкөнүн Мамлекеттик Символикалары менен Мамлекеттик тили, анын башқа эгемен өлқөлөрдөн айырмалоочу (отличительные) Мамлекеттик Символикалары жана Тили болоорун эч ким жоққо чығара албашын Сиз менден жақшы билээриңизге бекем ишенем. Ушундай шартта, ким қайсы өлкөнүн Мамлекеттик Туусу менен Гербин тағынса, ал ошол өлкөнүн жараны экендигин билдирет. Ошол сыяқтуу эле, ким қайсы эгемен өлкөнүн МАМЛЕКЕТТИК ТИЛИнде сүйлөсө да, ошондой эле түшүнүк берээрин да билебиз. Ошону билип туруп, өңүбүз орус улутуна оқшобосо да, өз мекенибизде, өз ара; Орусия Мам.Тилинде сүйлөшкөнүбүз, бизди; Мам.Тили орус тили болғон чукча улуту менен чаташтырууға жэ чаташтырбаса да чаташтырымыш болуп мазақтооғо, биздин; өз ара орус тилинде сүйлөшпөгөн, өз ара тақай өз Мам.Тилдеринде сүйлөшүшкөн қошуналарыбызға жүйөөлүү негиз болуп келүүдө. Эгер берген сурооңузга карата менин берген жоопторумду көңүл бөлүп, убақыт қоротуп оқуған болсоңуз терээң ыраазычылығымды билдирем.


Урматым менен мекендешиңиз Бектурсун АЛИБЕКОВ. Майлуу-Суу шаарынан. 17.10.2013.

Oct 12

Убада..

"Көчмөндөр"

Улуттук тил комиссийасынын кабыл алуусунда болгон “Көчмөндөр”.

ЭРМАТОВДУН ЭШИГИН АТТАГАН «КӨЧМӨНДӨР»

Урматтуу «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун мүчөлөрү жана Достор!

Кечээ, 10-октябрда,  саат 14-00дө КР Президентине караштуу Улуттук тил комиссиясынын төрагасы Эгемберди Эрматов мырза менен «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун өкүлдөрү жолугуп, эне тилибиздин тагдырынан тартып, улуттук маданийат, адабийат, келекчек муундун тарбийасына чейин кызуу кептешип кайттык. «Көчмөндөр» тараптан мен, Чынара Сарбагышова, Райкүл Айдаралиева, Эсенбек Чоткараев,  Кымбат Алмазбекова, Хатира Асановна жана Бахтияр Балтабаевдер болушту. Төрага Эгемберди Эрматов жана анын орун басары Чолпон айым менен ийри отуруп түз кеңештик.

Сөз башында мен биздин «Кыргыз Көчү» тобу Ааламтор айдыңындагы эң биринчилерден болуп дүйнөнүн көптөгөн өлкөлөрүндө жашаган жалаң мекенчил кыргыздар тарабынан уйушулган топ экенин, Эне тилибизди коргоо, колдоо, өстүрүп-өнүктүрүү жана кеңири жайылтуу бойунча талыкпай аракеттенип жатканыбызды, бир топ иш чаралар уйушкандык менен өткөнүн жана өтүп жатканын айтып берип, андан тышкары баягы «Баннер чырына» токтолуп, ал бойунча дагы кеңири маалымат бердим. Ошону менен сөз кызып, Эгемберди агай өзү да эмне иш кылып жатканын, кандай максаттары бар экенин, мыйзамдык, техникалык-материалдык, моралдык жактан эмнелер жетиштүү, кайсылар жетишсиз экенин айтып берди. Биз дагы кабыргадан качырган суроолорду берип, сунуш-пикирлерибизди ортого салып айтып отурдук. Мекенчилдер тобунун кабыландан кайра тартпас сөздөрү Эгемберди акеге дем берип, Чолпон айымга да шык жандырдыбы, экөөсү тең агынан жарылып, жалпыга жайбай турган, бирок, олуттуу делген маселелерди ачык эле айтып алышты.

Тил кемис. 5Кыскасын айтканда, бул жолугушуу таанышуу, учурашуу маанайында өтүп, бир топ сунуш-пикирлерди алмашуу болгону менен жыйынтыгында мындай жолугуушалр ар ай сайын өтүп, биргеликте иштөөнү кагаз түрүндөгү иштер аркылуу ырастамак болдук. Антсе да, алгачкы жолугушуунун жемиши «Кыргыз Көчү» тобунун демилгеси менен КР Президентине караштуу мамлекеттик Улуттук тил комиссиясында Байкоочулар Кеңеши түзүлүп, алар КРнын бүт аймагындагы көрнөк-жарнак иштеринин кыргыз тил мыйзамына ылайык, кыргыз адеп-ахлагына, каада-салтына туура келген абалда болуусуна көзөмөлчүлүк кылмай болду! Кыскасы, буюрса, Байкоочу Кеңештин негизги бөлүгүн “Көчмөндөр” түзүп, көрнөк-жарнак иштериндеги кыргыз тилин одоно бузган катачылыктардан тартып, жылаңач кыздардын сүрөтүнө чейинки алашемдиктерди ар ай сайын атайын кароо аркылуу тизмеге тизип, тил комиссиясы менен бирдикте тиешелүү жерлерге талап коймок болдук!

Мындан башка да сунуштар кагаз түрүндө жазылып, тил комиссиясындагы келерки отурумда ортого салынмай болду. Кыскасы, биз бири-бирибизге түшүнүшүп, «тилегибиз эле жакшылык» дегендей, тилдин келечеги үчүн талыкпай иштей бермек болдук. Биз айттык, «өзүңөрдү өзуңөр эле кичирейтип, мокотуп колуңарды да тилиңерди да кыркып бүттүңөр. «Рекламаны эмнеге шаар мэриясына бердиңер, ошолор тилге көйөбү» дедик. Ошондон кийин жибип, Байкоочу кеңешти бизге бермей болушту. Мыйзамга шылтай бербей пайдалуу ишти кылалы, президент Атамбаевдин тил мыйзамын артка кайтарганы кыргыздарга жасаган жакшы мамилеси эмес деген дагы ачык сыныбызды айттык.  Буга Эрматов мырза, «ар дайым биргелешип иш кылалы, каалаган убагыңарда келгиле, мен Атамбаевге түз кирип чыкчуу ишенимдүү кишимин, жакшы сунуштар болсо айткыла, түз эле кирип маселени чечип чыгам» деген айбаттуу убадасын узатты. Көрөбүз дедик. Котормо жөнүндө дагы айттык, жеке мен өзүм айттым, «Кыпкыргызча» деп эле автоматтай шакылдатып көрүнгөнү көрүнгөн сөздү кыргызчалап жатат, бул туура эмес, Юдахин деген бар, андан мурун Махмуд Кашгари деген болгон, түрк тилин изилдеген, ошолорду бир карап койгон киши болобу» деп. Эрматов мырза айтат, «которо берсин, бирок, терминком деген бар, ошолор кабыл алып, анан таратат, которгондун баарын эле эл кабыл ала бермек беле деген жообун узатты. «Кыргыз тилин окутуунун, үйрөтүүнүн жеңил методикасы качан чыгат» деди Кымбат эжекебиз. Тигилер болсо бир канча вариантты кабыл алышканын, азыр ар бир автордун методологиялык, усулдук китептери каралып жатканын, ар биринин гонорары, китебинин чыгуу чыгымы эсептелип жатканын, анан ачык талкууга койо тургандыктарын айтышты.
Жанагы
«Альянс» деген ажылдаарларга да каршы чабуул койууну айттык, алар бул маселе бойунча Президетке чейин кат жолдоорун билдиришти. Анан жанагы кыргыз ӨҢҮ тамгаларын кабыл алуу бойунча, биздин жазган катттарыбыз бойунча да сурадык. Алар «баары көзөмөлдө, бул бойунча атайын комиссия түзүп, ишти алдыга жылдырабыз» дешти.

Дагы айттык, «ушул биздин суроолор менен талаптар бойунча эмне иш аткарылып жатат, кайсы маселе кайсыл жерине жетти, хронология кылып, сайтынарга илип тургула, сайтыңарга «Биздин өнөктөштөр» деген раздел ачып, биздин «Кыргыз Көчү» тобун койгула, бир басканда автоматтык түрдө «Фейсбуктагы» биздин топ дароо ачылгыдай болсун» деген кеңешибизди да бердик. Акырында алар жанагы Байкоочу кеңеш бойунча биздин юридикалык статусубуз болоору менен чогулалы, силер минюстан расмий каттоодон өтүп келгиле» дегенине сунушуна макул болдук. Андан кийин анан көптөгөн иш кагаздар, документациялар менен бекемделип башталмакчы болду. Ушуну менен айактап бара жатканда өткөндөгү Көчмөн кызыбыз Айжаркын Эргешова аркылуу топтун атынан атайын суроо дайардалып, аны берип кеткенин эскертип, жооп алуу аракетин кылганымда тилеке каршы жооп бере алышкан жок. Ар жак, бер жакка буруп, ал сурообузга жооп бербегилери келгендей эле буйтактатып тим болушту..

Тынчтык АЛТЫМЫШЕВ. Журналист, Бишкек шаарынан. 11.10.2013.

Oct 10

«Көчмөндөр» көтөргөн демилге!.

айым 1КЫРГЫЗЧА АНГЛИСЧЕ СӨЗДҮК ЖАРЫК КӨРӨТ!.

Жыргалбек АЖИМАТОВ: «ЭЛИМЕ МЕНДЕН БЕЛЕК!.»

Жыргалбек, ушул Сөздүктүн жаралуу тарыхына учкай токтоло кетсең, эгер мүмкүн болсо?
– Бул өтө эле узун тарых, сөздүктүн жаралуу тарыхына он жылдан ашкан убакыт кетти. Ооба, эмгектерим текке кетпей, баалана баштаганын мени абдан кубандырат. Азыр кара-ап отуруп артта калган ар бир күн, саат, мүнөттөрүмдү эстейм. «Кайсы күч-кубат, энергия менен жаздым экен, түздүм экен» деп таң берип кетем өзумөөзүм.. Ушунча көзүмдүн майын коротуп, элчилеп тигил-бул жакка барбай, күндөп-түндөп кагаздан көзүмдү албай отурган миңдеген уйкусуз сааттарымды эстейм…
Кай бир учурларда ручкамдын сыйасы түгөнүп калса, велосипед менен шаарга түшүп, кайра чыгып, жыйырма чакырым аралыктагы базарга эринбей барып кызыл, көк калем сатып алып келип ишимди тынбай уланткан күндөр, уйкусуз түндөр…
Түн жарымында чочуп ойгоно калып жазган эмгектерим, котормолорум. Акыры мындай эмгектин үзүрүн көрө турган кез да келет окшойт.. Мунун баарын бир белгисиз күч жасаткан экен деген эрксиз ой келет. Албетте, Эл үчүн жасалды мунун баарысы, адамдарга ушундай жакшы, ыңгайлуу шарт түзүп бергим келчү. «Оңой үйрөнүшсүн, менин элиме берген жардамым ушул болсун, элим кыйналбасын, орусча-англисче сөздүк ачып убара болушпасын» дечүмүн!. Аттиң, акчам болгондо эч кимге айтпай
дебей эле китеп кылып бастырып чыгарып, каалагандардын баарына акысыз эле таркатып салмакмын..

Асыран АЙДАРАЛИЕВ. Эркин журналист. 13.10. 2013. Келсинки шаары, Финляндия. 

 «КЫРГЫЗЧА-АНГЛИСЧЕ» СӨЗДҮКТҮН ЖАРЫК КӨРҮШҮНӨ КӨМӨК, ЖАРДАМ КӨРГӨЗҮП, ДЕМӨӨРЧҮЛҮК КЫЛЫП ЖАТЫШКАН КЫРГЫЗЫМДЫН АК ЖҮРӨК АЗАМАТТАРЫ!.

Асыран АЙДАРАЛИЕВ —  100 доллар. Финляндия, Келсинки.
Элбек БАЗАРОВ — 10 000 миң рубль. Оруссия, Сүргүт.

Бектурсун АЛИБЕКОВ. Майлуу-Суу шаарынан. 500 сом.

Бектурсун АЛИБЕКОВ. Майлуу-Суу шаарынан – 500 сом.                              

ГүлсанаСАРНОГОЕВА . Италия, Фолиньо шаарынан – 50 евро.

Гүлсана САРНОГОЕВА. Италия, Фолиньо шаарынан – 50 евро.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Нурзат МОКЕНОВНА.  Бишкек шаарынан - 2000 сом.

Нурзат МОКЕНОВНА. Бишкек шаарынан – 2000 сом.

Мирбек КЫРГЫЗСТАН. Бишкек шаарынан - 1200 сом.

Мирбек КЫРГЫЗСТАН. Бишкек шаарынан – 1200 сом.         

 

 

 

 

 

 

 

 

Мирланбек ТААБАЛДЫ уулу. Оруссия, Маскөө шаарынан - 100 рубль.

Мирланбек ТААБАЛДЫ уулу. Оруссийа, Маскөө шаарынан – 1000 рубль.

Мухамед ОСМОНАЛИ уулу. Бишкек шаарынан - 500 сом.

Мухамед ОСМОНАЛИ уулу. Бишкек шаарынан500 сом.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Чынара САРБАГЫШОВА. Бишкек шаарынан, 500 - сом.

Чынара САРБАГЫШОВА. Бишкек шаарынан – 500 сом.

Райкүл АЙДАРАЛИЕВА. Бишкек шаарынан - 1000 сом.

Райкүл АЙДАРАЛИЕВА. Бишкек шаарынан – 1000 сом.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бахтияр БАЛТАБАЕВ. Бишкек шаарынан - 2000 сом.

Бахтияр БАЛТАБАЕВ. Бишкек шаарынан – 2000 сом.

 

 

 

Sep 30

Көч козголду..

КЕҢ МАСКӨӨДӨ ЧОГУЛУШ, КЕРЕМЕТ ТУРА ЖОЛУГУШ!..

 

Адатта адам баласы үчүн ар бир күндүн баалуулугу өзгөчө эмеспи. Антсе дагы жалпы эле аалам тор айдыңындагы «Кыргыз Көчү» тобунун мүчөлөрү үчүн үстүбүздөгү жылдын күрдөөлдүү күз күндөрүнүн бири, тагыраак айтканда, 21-сентябры өтө зор мааниге ээ сыпатта өткөндүгү турулуу иш. Себеби, бул күнү жер-жерлерде, тагыраагы Бишкек, Санкт-Петербург, Маскөө, Сеул, Келсинки өңдүү ири шаарларда Эне Тил жумалыгын утурлаган «Көчмөндөрдүн» жолугушуусу уюштурулуп, маанайлардын майрамга айланганы аштан бышык. Өзүм Маскөө шаарында иштеп жашагандыктан Маскөөдөгү жолугушуу тууралуу азын-оолак ой бөлүшсөм, максатка шайкеш келчүдөй. Эмесе, кеп башынан болсун.

Маскөөлүк "Көчмөндөр". Солдон оңго: Кызжибек Мира, Акылбек Мамадалиев, Мирланбек Таабалды уулу, Уулкан Амираева, Турусбек Тургунбаев, Толкунбек Акматов, Гүлзина Кадыркулова, Самара Насырова.

Маскөөлүк “Көчмөндөрдүн” жолугушуусу.  Солдон оңго: Кызжибек Мира, Акылбек Мамадалиев, Мирланбек Таабалды уулу, Уулкан Амираева, Турусбек Тургунбаев, Толкунбай Акматов, Гүлзина Кадыркулова, Самара Насырова жана Азада Жолдошова.

Ошентип, Маскөө шаарында жайгашкан «Браво» кафесиндеги «Көчмөндөрдүн» жолугушуусу 21-сентябрь күнү туп-туура кечки саат 17:00 дө башталды. Жолугушууга өмүрлүк жары менен бирге Толкунбай Акматов, Акылбек Мамадалиев, Мирланбек Таабалды уулу, Турусбек Тургунбаев, Гулзина Кадыркулова, Уулкан Амираева, Кызжибек Мира, Самара Насырова өңдүү чыныгы «Көчмөндөр» келишти. Ушул жолугушууга жумуштан эрте бошонгонума карабастан, жолдо метро бузулуп, ийне көзү көрүнгүс анын вагонунда жарым сааттай камалып, чый-пыйым чыгып атып, дээрлик бир сааттай кечигип барганымы унута албасмын, эй! Негизи эле жолдо жүргөндө кечикмей адатым бар. Мындан үч жыл илгери Кыргыз жергеме баратып, аба-ырайынын кескин өзгөргөндүгүнөн улам мен түшө турган учак өз мөөнөтүндө учпастан, «Домодедово» аэропортунун күтүү залында дээрлик эки суткадай түнөгөнүм эмдигиче эсимде. Оо, ошондогу нервдин, маанайдын бузулганын, элестете бериңиздер.. Калгандары шартка байланыштуу келе алышпагандай. Мурун-соңу жүз көрүшпөсөк да, ааламтор айдыңында достошкон «Көчмөндөр» дароо эле эски тааныштардай жылуу пикирлешип, көңүлдүү сүйлөшүп олтурдук..

 

Негизинен сөз оролу «Кыргыз Көчү» тобунун алгылыктуу аракеттери тууралуу ойлорду ортого салуудан башталды. Ал ортодо ушул мекенчилдердин тобун негиздеген автору, учурда Финляндияда жашап жаткан, мекенчил инсаныбыз жана «Көчмөнбашыбыз» Асыран Айдаралиевдин 21-сентябрдагы туулган күнүн эске салуу менен бирге Агайдын дарегине куттуктоо сөзүбүздү жамгырдай жаадырдык. Андан соң 23-сентябрдагы Эне Тил күнүн утурлап, мекенчил «Көчмөндөрдүн» «Эң кымбатым-Эне тил!» аттуу ураан, чакырыгынын канатында Эне Тил тууралуу түйшөлткөн маселелердин учугун чубадык. «Кыргыз Көчүнүн» Кыргыз ӨҢҮ_жаатында жасаган ат көтөргүс эмгектерин, улуттук ар-намысыбызды ойготуу сыпатындагы кыргыздын нукура баалуулуктарын касиеттөөгө багытталган аракеттерине саресеп салып, бааладык. Катарыбызга жеке эле биз эмес, бүтүндөй кыргыз кандаштарыбызды тартуу керектигине токтолдук. Анан да Асыран Айдаралиевдин «Кыргыз ӨҢҮ_ Сүймөнкулдун ӨҢҮ_ндөй», Уулкан Амираеванын «Каректеги жаш», Самара Насырованын «Эки асыл» деп аталган ыр китептеринин жарык көрүшү менен да куттуктап, калемгерлерибиздин чыгармачылык иштерине изги ийгиликтерди ыроолодук. Демөөрчүлүк салымдарын кошушкан азаматтарыбызды да алкадык. Арийне, жолугушуунун жүрүшүндө жай сөздөргө да кезек берилип, аксакалыбыз Толкунбай Акматов агай ар түркүн тамашаларын айтып, боорубузду эзди. Андан кийин мен (Акылбек Мамадалиев) кудурети күчтүү Кудай тууралуу жазылган ырларымды окуп, дил кушум булут жиреп, катуу толкундадым бейм. Ушул эле жөрөлгөнү Турусбек Тургунбаев, Уулкан Амираева, Самара Насыровалар да татыктуу улантышып, көңүл түпкүрүнөн оргуп чыккан ырларын окуп беришти..

Толкунбай агайдын өмүрлүк жолдошу болсо жагымдуу жылмайып, «Мен ыр жазбайм деле. Бирок ырга ченебей ышкыбозумун. Сиздердин ырларыңызга көңүл төшөп, кадимкидей канагат алдым. Бар болуңуздар! Дамамат алгалай бериңиздер, урматтуу «Көчмөндөр!» деген ак дил, алкыш кебин жашырган жок. Ал эми асылкеч кыздарыбыз Кызжибек Мира, Гулзина Кадыркуловалар кызгалдактай кулпурушуп, улуу-кичүүнү бирдей ызаттаган ыйбалуу мамилелери, кулактын жарпын жазган шыңгырак күлкүлөрү менен кеченин көркүнө көрк кошушту. Мирланбек Таабалды уулу болсо накта кыргыз жигитине тиешелүү кичипейилдигинен жазбады. Асыресе, үстөл үстү дүр-дүйүм

Гүлзина Кадыркулова, Кызжибек Мира, Уулкан Амираева жана Акылбек Мамадалиев.

Гүлзина Кадыркулова, Кызжибек Мира, Уулкан Амираева жана Акылбек Мамадалиев.

тамактардан кайкалап турду. Негедир, арабызда ачуу суусундуктардан «сеп» эткен деле эч ким болбоду. Жемиш ширелеринен татканча таттуу ойлорго оролдук. Эстеликке деп сүрөткө да түштүк. Шаңдуу музыка ыргагында бийлегенге да үлгүрдүк. Айтор, сутканын төрттөн бир бөлүгүн «Браво» кафесиндеги жолугушууга арнаган Маскөөлүк «Көчмөндөр түн ортологон ченде жайдары маанай менен мындан ары да байма-бай жолугушуп туруу ниетин көздөп, үйлөрүбүзгө тарадык. Ырасында эле, ушундай жолугушуулар келерки күндөрдүн эсебинде көбүрөөк болсо кана, дейсиң! Бөлөк эл, бөтөн журтта жүргөндө жалпы эле Кыргыз «Көчмөндөрдүн» жолугушуусу, азгантай саамга нукура кыргыз тилинде баарлашуусу, нукура кыргыз элине мүнөздүү болгон жарык пейилдин жетегинде алакалашканы алкоого татырлык го?..

 

Акылбек МАМАДАЛИЕВ, акын, журналист. Маскөө шаары. 29.09.2013.

Sep 21

Ачуу чындык..

ЭНЕ ТИЛ КҮНҮНӨ «КӨЧМӨНДӨРДҮН» БЕЛЕГИ!

 

«ЭҢ КЫМБАТЫМ – ЭНЕ ТИЛ»

 

Эне тил күнүнө карата Ааламтордогу «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобу өздөрүнүн жеке демилгеси менен «Ачуу чындыкты» чагылдырган «Көчмөн саптар» деген аталыштагы атайын ураан, чакырыктарын айтып чыгышып, аларды «Фейсбук» социалдык түйүнүндөгү баракчаларына, өздөрүнүн тайпалары менен айылдарына (сайт) байма-бай жарыйалап келишкен. Ошол кашкайган чындык ураан чакырыктарын Бишкек шаар Кеңешинин Атамекен фракциясынын депутаты Таалай Сариевдин көмөгү аркылуу 18-сентябрда Бишкек шаарынын борбордук көчөлөрүнө бакыйган алты түстүү Баннерге түшүрүлгөн сүрөттөрү илинди. Бул биздин, төгөрөктүн төрт бурчунда жашаган мекенчил кандаштарыбыздан түзүлгөн «Кыргыз Көчү» тобунун, Көчмөндөрдүн Эне тил жумалыгына атайын арнап дайардаган иш чарабыз. Себеби Элдин эң башкы байлыгы анын тили!

Бишкек шаарыбыздын борбордук көчөлөрүнө илинген Көчмөндөрдүн Баннерлеринин болжолдуу даректери:

 

1. Жибек-Жолу көчөсүндө, (Жаңы автобекеттин жанында).

2. Тоголок-Молодо-Чүй проспектиси, (Россия кино театрынын алдында).

3. Пудовкин менен Донецк көчөсүнүн кесилиши, (Онкология ооруканасынын жаны).

4 Совет көчөсү, (Наркодиспансердин тушунда).

5. Фучик көчөсүнүн кесилиши, (Кан Кошой Кафесинин маңдайында).

6. Москва-Логвиненко көчөсүнүн кесилиши, (Республикалык бейтапкананын жаны).

 

«Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун жетекчиси, эркин журналист
Асыран АЙДАРАЛИЕВ. Финляндия, Келсинки шаары. 21.09.2013.

"Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун негиздөөчүсү, иш чаранын демилгечиси Асыран АЙДАРАЛИЕВ дин "Ачуу чындыгын" чагылдырган Баннер. Келсинки шаарынын тургуну. Финляндия.

“Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун негиздөөчүсү, иш чаранын демилгечиси Асыран АЙДАРАЛИЕВ дин “Ачуу чындыгын” чагылдырган Баннер. Келсинки шаарынын тургуну. Финляндия.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

эм

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Айтурган САТИЕВА нын "Ачуу чындыгы". "Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун администратору. Бишкек шаарынын тургуну.

Айтурган САТИЕВА нын “Ачуу чындыгы”. “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун администратору. Бишкек шаарынын тургуну.

 

 

 

 

 

Улан КОШАЛИЕВдин "Ачуу чындыгы". "Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун админстратору. Кимчон шаарынын тургуну, Корейа.

Улан КОШАЛИЕВдин “Ачуу чындыгы”. “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун админстратору. Кимчон шаарынын тургуну, Корейа.

Чынара САРБАГЫШОВАнын "Ачуу чындыгы". "Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун активдүү мүчөсү. Акын. Бишкек шаарынын тургуну.

Чынара САРБАГЫШОВАнын “Ачуу чындыгы”. “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун активдүү мүчөсү. Акын. Бишкек шаарынын тургуну.

 

 

 

 

 

 

 

 

Тынчтыкбек АЛТЫМЫШЕВдин "Ачуу чындыгы". "Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун жигердүү мүчөсү. Бишкек шаарынын тургуну.

Тынчтыкбек АЛТЫМЫШЕВдин “Ачуу чындыгы”. “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун жигердүү мүчөсү. Бишкек шаарынын тургуну.

 

 

 

 

 

 

 

 

Урмат АМАНБАЕВА нын "Ачуу чындыгы", Жогорку Кеңештин депутаты, "Кыргыз Көчү" мекенчилдер тобунун толук кандуу мүчөсү. Бишкек шаарынын тургуну.

Урмат АМАНБАЕВА нын “Ачуу чындыгы”, Жогорку Кеңештин депутаты, “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобунун толук кандуу мүчөсү. Бишкек шаарынын тургуну.

 

 

Aug 30

Ачуу чындык..

***************************************************************************************************************
КӨЧМӨН САПТАР..

************************

Ушул жылдын 23-сентябрынан 30-сентябрына чейин Мамлекеттик Кыргыз тил күнүнө карата «Кел, кыргызча сүйлөшөлү» аттуу иш чара өткөрүлөт экен. Мындай маалыматты КР Президентинин алдындагы Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиясынын төрагасы Эгемберди ЭРМАТОВ жарыйа айтканы маалым болду. Эгемберди мырзанын айтымында мындай иш чара Бишкек жана Ош шаарларында өткөрүлөт жана аталган иш чарага Кыргызстандын бардык жарандары катыша алат. Демек, жакшы жөрөлгө, колдоого татыйт!

Ошондуктан мындай иш чарага «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобу өздөрүнүн «Көчмөн саптар» аттуу рубрикасы менен катышууну туура деп таап, тилибизге болгон ачык мамилебизди, сүйүүбүздү, өсүп-өнүгүүсүнө кошкон салымыбызды жана сын көз караштагы ачык билдирүүлөрүбүздү айтып-дей турган өзгөчө ойлорубуз менен жигердүүлгүбүздү көргөзүп калалы деп чечтик.

Жол-жобосу мындай, жөпжөнөкөй эле: Ар бир «Көчмөн» Эне тилибизге байланышкан, ачуу чындыкты чагылдырган төрт сап ыр, же болбосо кыска жана нуска айтылган мыкты учкул сөздөрүн жиберүү керек. (Ыр саптар же болбосо учкул сөздөр жеке өздөрүнүкү гана болууга тийиш). Андай аталган ырлар менен учкул сөздөр «Кыргыз Көчү» тобунун тайпасына, «Кыргыз Көчүнүн» расмий баракчасына жана «Кыргыз Көчү» айылына (сайт) көркөмдөлүп, кооздолуп, авторлордун сүрөттөрү менен кошо тынбай жарыйаланып турат.
Кана эмесе, чамдагыла Көчмөндөр!

Терең урматым менен «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобунун негиздөөчүсү, эркин журналист Асыран АЙДАРАЛИЕВ. Финляндия, 27-август, 2013-жыл.

Э 11

Э 12

 

эзам

 

Э 1

 

Э 6

 

Э 2

 

Э 4

 

Э 8

 

Э 9

 

Э 7

 

Э 5

 

Э 3

Э 13
Э 10

эшан

эжыр
Э 7
Э 6

эжамила

 

ЭБ 7

 

ЭБ 3 э

 

 

 

 

 

 


 

 

ЭБ 2 э
ЭБ 4 ä

 

Нургүл 2

 

фото 3

 

Сөз 1

 

Токе

 

68

 

Кеки 0

 

Тил 2

 

Тил 10

 

Тил 11

 

Тил 1

 

Тил 12

 

фото 7

 

Тил 3

 

Кеки

 

Тил 8

 

Уландысы бар..

Jul 30

Сунуш..

                                                                                                      

урмат 1«КЫРГЫЗ КӨЧҮ» ТОБУНАН ЖУМУШЧУ ТОПКО.

Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты Урмат АМАНБАЕВАГА!


Кыргыз тилин ар кандай жол менен тез арада өз деңгээлине чыгаруу үчүн Кыргыз Республикасынын Президентинин жарлыгынын негизинде атайын түзүлгөн Жумушчу топко «Кыргыз Көчү» мекенчилдер тобу тарабынан жөнөтүлгөн кошумча сунуш-пикирлер.

 

 

эж1. Кыргыз тилдүү китептердин санын кескин көбөйтүү жана үналгы, сыналгыдан кыргызча берүүлөрдүн санын арттыруу керек. Тилге байланыштуу жаңы долбоорлорду ишке ашыруу зарыл. Бала бакчадан баштап мектеп, орто жана Жогорку окуу жайлардагы жумуш орундарын дээрлик баардыгы кыргыз тилинде жүргүзүү, ошондо тилге болгон муктаждык тез жогорулайт. Ушундай демилгени бүтүндөй коомчулук колдоого алышы керек.
Жылдыз ЖАЛИЕВА, КР, Бишкек.

эд2. Жаш балдар үчүн мукабасы катуу, айрылбай турган кагазы сапаттуу китептерди көбөйөтүп, баардык базарларда, Раритетте да сатылышына шарт түзүлүшү керек. Кыргыз тилиндеги поп-маданиятынын, айрыкча кинолорунун деңгээлин көтөрүү, башка элди кыргыз тилине «азгыруу» керек. Жогорку билим-илим китептеринин текстерин толугу менен кыргыз тилине которуу.
АКШдагы Кыргыз элчилиги Америкадагы университеттердин эл аралык бөлүмдөрү менен сүйлөшүү жүргүзүп, ой-пикир алмашуу программаларын (протоколду түзүү) уюштуруу. Америкалык алмашуу (exchange) студенттерди убактылуу (жок дегенде бир семестр) Кыргызстанда кыргыз тилин же өз тармагын кыргызча окуп, кайра АКШга келсе, кыргыз тилинин баркы көтөрүлүп, тилди кичине болсо да кеңири таратса болот.
Девид ГАЛЛАГЕР, АКШ, штат Колорадо, Денвер. 


эн3.
Кыргыз тилинде эл кызыккан иш-чараларды байма-бай өткөрүү. Кыргыз тили боюнча англис тилинин TOEFL, IELTS сыйактуу конкурс-сынактарын өткөрүү, кеңири жайылтуу, кыргыз тилинин адабий деңгээлде колдонгон ЖМКлага колдоо көргөзүп, сыйлоо (жөн эле эң мыкты адабий тил үчүн деген мактоо баракча тапшырып койсо деле болот). Кыргызча таза, көркөм сүйлөшүү боюнча клубдарды (Toastmasters club сыяктуу) уюштуруу. Элге кайрылуу жасаганда алдын ала жакшылап жазууну, жаттап алып сүйлөөнү бийлик бутактарынын бардык өкүлдөрүнөн талап кылуу жана милдеттендирүү.
Нуржан АЛЫМКАНОВА, АКШ, штат Калифорния, Кармел.

этж4. Илимий дисертацийаларды кыргыз тилинде жактоо. Расмий тилди коркпой эле кыргызча кылып бардык иш тармактарында иш кагаздарды кыргызча жүргүзүү. Республикалык тестирлөөнү эки гана тилде өткөрүү, кыргызча жана орусча. Өзбекче өткөрүп кереги жок.
Кубанычбек ТОКОНОВ, КР, Жалал-Абад.


эз5.
Которуу иштерин жалаң гана кыргыз тилинде жүргүзүлүүчү мамлекеттик деңгээлдеги «Котормо борборун» ачуу. Эгер“Котормо борбору” ачылып калса бардык обулустарга бирден филиал ачып, которуу иштерин ошол борборго гана жүктөп, башка котормолорго тыйуу салуу.
Айзат КАЛЫБЕКОВА, КР, Бишкек.

эу6. Кыргызча адабий китептерди көбүрөөк басып чыгаруу, кыргызча китепканалардын бардыгын калыбына келтирүү.
Улан ОРОЗАЛИЕВ, КР, Бишкек.


эо7.
«Кыргыз тилин өнүктүрүүгө кошкон салымы үчүн» деген мамлекеттикпи же кандайдыр бир сыйлык уюштуруу талапка ылайык.
Мисал катары: Орозбек Мусакеев, Алексей Сидоров, Эрмек Нурбаев, Азаттыкта иштеген Наташа деген кызга, Славян университетиндеги Кыргыз тил кафедрасында иштеген орус эжеге беришсе башкаларга кадимкидей стимул болот.
Орозбек МУРАТОВ. КР, Бишкек.


эм8.
Расмий тилди Кыргыз тил бойдон калтырып, мыйзам кабыл алуу. Илимий-популярдуу адабий китептерди кыргызчага көбүрөөк которуп, ар түрдүү кесипте окуп жаткан студенттерибизди кыргызча китептер менен көбүрөөк камсыз кылуу.
Мирланбек ТААБАЛДЫ уулу, Орусийа, Маскөө.


алтынай9.
Сөздү маанисин келтире мыкты таап, туура которуу жана кыска-нуска сапаттуу которуу боюнча эксперт иштеши керек, мыкты адистерден турган. Антпесе, сапатсыз котормолор көбөйүп кетти. Ошол эле Кыргызстандагы бардык ТВлар өз алдынча көп фильмдерди которгондорун угуп отуруп айласыз күлөсүң. Одоно каталар өтө көп. Окуу китептерин – техникум, училищалар-лицейлер үчүн, ЖОЖдорго кыргызчалатыш керек, жаштар, студенттер үчүн, булар эң зарыл масалелер!
Алтынай ТЕМИРОВА, КР, Бишкек.                                          

Миргүл10. Мамлекеттик кызматкерлерге кыргыз тилин үйрөтүү үчүн сарпталып жаткан элдин акчасын кыргыз тилинин даражасын көтөрүүчү башка иш чараларга жумшоо зарыл. Кызматында калууну эңсеген ар бир жаран өз ыктыяры менен өзүнүн жеке менчик каражатына тилди үйрөнүшү туура. Болбосо, кыргыз тилин билген адистер менен аларды бара-бара конкурстук негизде алмаштыруу керек.
Миргүл ӨМҮРАЛИЕВА, Италийа, Рим.


эайт11.
Эң оболу кыргыз тили жана адабияты мугалимдерин ЖОЖдордо даярдоодо сапатына айрыкча көңүл буруу зарыл. Азыркы учурда жогорку окуу жайларын бүтүп, мектепке мугалим болуп барышып жаткан адистердин дээрлик көпчүлүгү, жымсалдап айтканда, кыргыз тили жана адабияты сабагын окуу китептен баш көтөрбөй карап, өтүшө турганы кашкайган факт. Экинчи, мектептердеги кыргыз тили боюнча окуу китептер тааныш-билиш авторлордун чала сабат китептеринен арыла албай келет. Ушуларды кайра түзүп чыгуу – негизги маселердин бири. Үчүнчү, Президенттен баштап, айыл өкмөт башчысына чейин, Премьер-Министрден баштап, чоң-кичине мекеме-ишканалардын жеткечилерине чейин мамлекеттик тилде иш кагаздарын өздөрү түзө, жаза билүүсүнө жетишүү керек. Азыр мына ушул жагынан өтө эле өксүкпүз, тез арада ишке киргизүү зарыл.
Айтмырза АБЫЛКАСЫМОВ, КР, Бишкек.

кымбат12. Кыргыз тилин үйрөнүүгө жаңы методика ойлоп табууга конкурс жарыйалоо, ал методика камтыган китептерди чыгарып, китептер англис тилин үйрөткөн китептердей эң жаш өспүрүмдөрдөн баштап чоң кишилерге чейин жеткиликтүү, кызыктуу, абдан мыкты улуттук иллюстрациялаштырылган китептер болушу абзел. Видео, аудио кассеталарды чыгарыш керек. Жарнамаларды которуу абдан дыкаттык менен жүргүзүлүп, сынак комиссиядан өткөрүү керек. Мектептерге Манас таануу сабактарын киргизүү менен, кыргыздын үрп-адат, каада-салттарын үйрөткөн, адеп-ахлак, макал-лакаптарын, санжыраларын, кыргыз элинин терең Философиясы деген деңгээлде көтөрүп иштеп чыга турган топко мамлекет тарабынан грант бөлүп бериш керек.
Кымбат АЛМАЗБЕКОВА, КР, Бишкек.

0313.  Бүгүнкү мезгил талабына ылайык ааламтор (интернет) алкагындагы бүтүндөй социалдык түйүндөрдө же башка тармактарда болобу  кыргызча жазып  колдонууда кыргызга тиешелүү үч тамганы, “Ө”, “Ң” жана “Ү”, кыргыз ӨҢҮ_тамгаларын жазуу эрежелерине киргизүүнү мыйзам аркылуу бекитүүнү сунуш кылам. Бул маселени “Кыргыз Көчү” мекенчилдер тобу туура бир жарым жылдан бери айтып-деп, тынбай талап кылып келебиз. Кыргыз тилинин өнүгүп-өсүшүнө ушул дагы абдан чоң көйгөй жаратууда. «Кыргыз Көчү» тообунун башкы талабы, сунушу катары карап, Кеңешме топ сөзсүз эске аласыздар деп эсептейбиз. Бизден сырткары бул жерде Бишкек шаарынын тургуну Салмон Наймонов деген жигит баса белгилеп, “Мамлекетибизде сүйлөмдөрдү жалаң чыныгы Кыргыз ӨҢҮ_менен жазуу” керек деген сунушун киргизип жатат.
Асыран АЙДАРАЛИЕВ, Финляндия, Келсинки.

эм14. Менин мындай сунушум бар: Азыр кыргызда эмне көп? Той көп. Ошол тойду жүргүзгөн, алып баргандарды (тамадалар) дагы 100 пайыз кыргыз тилинде сүйлөөсүн көзөмөлгө алып, талап кылып, керек болсо айып пул салганга чейин баруу керек. Көпчүлүк учурда орусча-кыргызча аралаштырып сүйлөшөт, бул дагы кыргыз тилибизди өнүктүрүү жаатындагы бирден-бир одоно кемчилик деп ойлойм.
Элиза МАНЫБАЕВА, КР, Бишкек.