Самара ОРОЗУМБЕТОВА:  «АРАКЕТ КЫЛСАҢ БЕРЕКЕТ» 

Баарыңыздарга белгилүү болгондой “Кыргыз Көчү” тобунда “Тапалак” аттуу татынакай рубрикадагы табышмак ойуну башталып, ал ойунга жалаң Көчтүн мүчөлөрүнүн киченекей курактагы сүрөттөрү жарыйаланып келет. Ошол кичинекей кздеги сүрөттүн ээсин тапкан табышкерлерге сүрөттүн ээси өзүнүн чакан белегин берүү салтка айланып калды. Ар ким өзүнүн каалаган белегин бере берет. Дал ошондой табышмактуу сүрөттү мен дагы койгон элем, анан эмнегедир сүрөттү койоорум менен эле биринчилерден болуп “Көчмөн” кызыбыз Самара ОРОЗУМБЕТОВА ай буйга келтирбей таап, менин ысымымды атап койгонун билесиздер. Ошол табышкерлиги үчүн мен Самарадан береги чакан маекти алып, “Көчмөндөрдүн” айылына (сайтына) жарыйалап жаткандагы кербезим. Бул менин Самарага бере турган кичинекей белегим деп койсом деле болот.

013 – бурч.

Туулган жылы – 1983-жыл.
Туулган айы – 28-декабрь.
Сыйлаган китеби – Куран.
Жактырган тамагы – Бешбармак, куурдак.
Жактырган спорту – Шахмат.
Жактырган дүйнөлүк сайасатчысы – Барак Обама.
Жактырган кыргыз сайасатчысы – Өмүрбек Бабанов.
Баалаган кыргыз инсаны – Асыран Айдаралиев.
Жакшы көргөн мезгили – Жай жана күз.
Жактырып көргөн киносу – «Даңазалуу доор».
Жакшы көргөн актеру – Сулайман Султан.
Жактырып окуган китеби – Ч. Айтматовдун, Б. Сарногоевдин ырлары.
Хоббиси – ыр жазып, көпчүлүк учурда ФБ да отурганды жактырат.

– Самара, кыскача маегибизди тээ мектеп партасында отурган кезиңден баштайлычы. Качан, кайсыл жакта окуп, кандай шартта мектепти бүтүрдүң эле? Дегеним, ар бир дамдын чоң турмушка аттануу жолу, алгачкы кадамы дал ошол мектепти бүтүрөөрү менен башталат эамеспи..
– Жакшы болот. Сиз айткан чоң турмушка 20О1-жылы  аттангам. Талас шаарына караштуу Көк-Токой айылында көп балалуу үй-бүлөдө төрөлгөм. Талас шаарындагы Шекрбек Шеркулов атындагы мектепти үлгүлүү окуучу катары эң мыкты деген баалар менен бүтүрдүм. Ошол эле жылы ТМУнун фиология факультетине тапшырып 2006-жылы аталган окуу жайды дагы ийгиликтүү айактадым.

Кызы Чолпонай менен.

– Үй–бүлөдө канча бир туугансың жана канчанчысы болосуң?.
– Үй-бүлөдө 10 бир тууганбыз. Тагыраагы, тогуз уулдун арасындагы жалгыз кызмын. Өзүмдүн болсо бир кызым бар..
– Окуучу кезиңде эмнелер менен алек болуп, жактырып, жакшы көрчү элең? Ойногондубу, окугандыбы же ырдап бийлегендиби?
– Кичинекей кезимде өтө жоош кыз элем, балдар бакчасына барып баштагандан тарта ал жактан жакшы тарбийа алып, ыр бийге катышып, шыктуу болуп баштаганымды билем. Анын арты менен бала-бакчадагы ар кандай кароо сынактарга катышып жүрчүмүн. Ал эми мектеп босогосун аттагандан баштап окууга берилип, кызыгуум күчөп, андан тышкары ыр–бийге дагы абдан жакын болуп жүрдүм. Түрдүү кароо сынактарга, олимпидаларга тынбай катышып, 2–3 орундарды алууга көп эле жолу жетиштим. Негизи эле чыгармачылык адамдардын уй-бүлөсүнөн болгондуктанбы 7-класста окуп жүргөнүмдөн баштап ыр жазам.
– Акындык өнөрдөн сырткары жакшы бийлейсиңби?
– Ооба, бийге кызыгам. Бий демекчи 8-класста болсо керек эле, окуучулар арасындагы КВН болуп калып, мен дагы катыштым калдым. Мени ойдо жок жерден эле «восточный» бий бийлейсиң» деп таң калтырышканына карабай эле кезегим келе калганда чыгып бийлеп баштагам, анан кокустан юбкам шыпырылып кетсе болобу?! Эмне кыларымды билбей, уйалганымдан сыртка атып чыгып андан ары үйгө кетип калгам. Ошондон уйалып төрт күн мектепке барбай жүрдүм.

Дагы бир окуйа эсиме түшүп кетти, окуу жайда окуп жүргөн кезим болчу, бир күнү окуткан  эжекебиздин талаасына картошка казганы барып калдык. Эжекебиз тамак алып келем деп кетип ана келет десек жок, мына келет десек жок, курсагыбыз ачып, кыйналып кеттик. Чыдамыбыз кетип баратканда 10 сомдон акча чогултуп «гукси» алып жемей болдук. Чабарман мен болдум. Жаныбызда үй бар болчу, сууну да кайнатып койдук. Аркы бетте азыктүлүк саткан дүкөн бар болчу, жетип барсам сатуучусу жаап кеткени жатыптыр. Шашкан бойдон «эже 10 гукси барбы» десем «бар» деди. Анан акчаны берип жатсам «э айланайын кызым, анча трусини эмне кыласың?» деп жатпайбы. Ошону кыздарга айтып,  эстеген сайын боорубуз эзилгенче каткырып күлө берчүү элек..
– Жеке жашооң тууралуу дагы бир аз бөлүшө кетпейсиңби?
– Жашоо деген аркандай болот эмеспи. Ошол жашоонун ачуусун да, таттуусун да башымдан өткөрдүм. Албетте кыйынчылыктар болбой койгон жок. Дегеним турмушка аттаганымдан баштап жолдошум менен түшүнбөстүктөр жаралып 5 жыл чогуу жашап, акыры ажырашып кеттик. Ошондон кийин Бишкеке келип кафелерде, швейный цехтерде иштеп жүрдүм. Учурда соода сатык менен алектенем.
Өзүмө статус да коюп алгам, «Аракет кылсаң берекет» деген, ошондуктан жаратканга шүгүр дейм. Өз кесибимди текке кетирбей Таласта мугалим да болуп иштедим. Коомго болгон көз карашым мындай. Азыркы коомдо, техниканын өнүгүп, өсүп турган учуру, аларга болгон муктаждык күчөп, адамдар таалим-тарбия эмес, ыйман ынсап эмес балдарына ошол техникаларга кантип жетүүнүн жолун үйрөткөн учур болуп калбадыбы.
– “Көчмөндөргө” жана жалпы эле кыргыз журтчулугуна эмне деген каалоо тилектерди айтат элең? Эмнеден кооптоносуң, дегеле эмне жакпайт сага азыркы кыргыз коомчуугунда болуп жаткан окуйалардан?.
– Мекенчил “Көчмөндөрүмө” мындан ары да кажыбаган кайраттулук менен кыйналып турган кыргызыбызга колунан келген колдоолорун көргөзүп, Эне тилибиздин тез арада бутуна туруп кетишине, баардыгыбыз жалаң гана кыргызча баарлашып, жазып калган күнгө жетсек деп тилейм. “Көчмөндөр” бул жаатта абдан бараандуу салымдарын кошуп жатышат дагы да кошооруна көзүм жетет. Ал эми жалпы кыргыз элиме каалоом биримдик келсе болот эле, бириге албай жатканына абдан нааразымын. Ынтымак болмойунча кайдагы өсүш да кайдагы өнүгүү. Ошондуктан азыр кыргыздардын бир муштумдай түйүлүп, бир жакадан баш, бир жеңден кол чыгара турган учуру, антпесе болбойт. Мага жакпаган нерсе, жек көргөнүм эле митинг, эмнеге эле минтип ызы-чуу кылышып, элди козутуп, көчөгө чыга бергенди ойунчук катары көрүп, таптакыр эле өнөкөткө айлантып жатышканына түшүнбөйм. Мен билгенден ушинтип эле келе жатышат, а биз алардын азабын тартып эле келе жатабыз. Эч кимге деле “мүйүз” чыкканы байкалбайт. Ушул өнөкөттөн тезирээк арылып кетсек экен дей берем..

Ааламтор аркылуу маек курган Асыран АЙДАРАЛИЕВ. Келсинки – Бишкек. 30.10.2013.