Ыраматылык чоң апам.
«Бала кездеги илимиң таш бетине чегилген сүрөт сыңары!.» (Саади)
Айыл ичин ала-шалбырт аралап, күндүн көзү аздап жыпжылуу мээримин чачырата жымыңдап, чар тарап өзүнчө бир ажайып кооздука бөлөнүп, ал ажайып кооздуктун көркүнө көрк кошуп көкөлөп сайраган көктөгү боз торгой менен шыптагы кара чыйырчык эрте жаздын эң биринчи жарчысындай келиштире миң түркүн обон созуп турса, бар дүйнөңдүн балкыганы-балкыган.
Дал ушундай учурда, ар жылы, бүтүндөй айылдын боз балдарын «чаң-тополоң» түшүргөн эски жыгач арабанын «кыйчылдагы» айыл ичин аралап, ал кыйчылдакты коштой «бойоок-бойоок» деген Бойокчу чаар кишинин коңур үнү чакан кыштакты тынбай жаңыртып, «чыт курсактарды» чымын-куйун, кый-сыпыр түшүрө дүрбөтүп, эдиреңдеп, ээ-жаа бербей башаламан чуркаган чунак балдар аз эле жерден ат арабанын алдына кирип кете жаздап барып токтошуп, «арабакеч ата, арабакеч ата, эмне аласыз?» дешип, жарыша чурулдашып, «сөөк», «мүйүз», «туйак» деген жообун угуп-укпай эле удургушуп, алардын артынан мен да кошо удургуй чуркап, «апаа, апаа, бойокчу келди, бойокчу» деп антаңдап үйгө жетип-жетпей, кирип-кирбей сөөк-саак чогултуп койгон жаман боз таар баштыгымды таппай кайсалап жүргөнүмдө, кара баркут чапанынын бир жеңин кийип, бир жеңин кийбей, маасы көлөшүнүн апкытын майрыйта баса шашылып, «бас ылдам, балакетиңди алайын балам, баралы, бойок калбай калбасын» деп ийрейген ичке таягын сүйрөй жөнөгөндө, чындап эле бойок калбай калса бүтүндөй жашообуз токтоп калчуудай жаман таар баштыгымды ийиниме арта сала, тыйталаңдап апамдын артынан кошо ээрчий чуркачымын..
Сөөк-саактарын өткөрүшүп ар кимиси өздөрүнө жаккан ар кандай буйум-тайымдарын алып жаткан кичинекей досторумду көрүп алып, эмнегедир мен аларды айабай бактылуудай сезип, түркүн-түстүү жалаң бойок алып жаткан апама ичимен бир аз капаланып барып токтоп, бирок бойокчунун ары «алдамчы», ары «күлкүлүү» желмогуздай болгон кичинекей желим кашыгына таңдана карап, гезиттен ороп жасап алган кичинекей «күлөккө» шашпаай бойок салып, үнүн жай чыгара санап жаткан бети быткыл чаар киши менен кошо жарыша санашып кеткенимди байкабай калып, «токтот эй, адаштырасың, оо мурдуңду урайын «түйрүк» деген тамашасына «өзүңүз «түйрүксүз» чаар бака киши десе» деп ичимден билгизбей кобурангыча бир аз теригип барып кайра эле чымкый жапжашыл, кыпкызыл, көпкөк болгон бойокторго алаксый калып, ошого ушунчалык көңүлүм көтөрүлүп, асмандап, аргасыздан арабакеч атаны астыртан кылтыйа карап, жактырып койчумун..
Бечара апам, «Боз үйгө» деп дайардаган ак койдун жүнүн бойоп, «жүдөп» жаткан учурунан пайдалана калып, курумшу баштыктагы бадырайган апакай чүкөлөрүмдү бөлүп-бөлүп жүндүн арасына кошо салып жиберип, билмексен болуп, жепирейген ашканабыздын артын көздөй айланып басып кетчимин. «Бойогум жакшы киргей эле» деген тейде жаны тынбай күйпөлөктөп, сарысанаа болуп жүргөн апам аны көрүп калып ыргыштап, «оой, өлүгүңдү гана гөрөйүн чечек, ал чүкөңдү аржака» деп сөзсүз бир айкырып алмайы бар. А мен болсо аны тоготуп да койбостон кочкул бойокторго «киринип» чыккан койкойгон кооз чүкөлөрүмдү тамдын түбүндөгү бетондун кырына кыдырата тизип алып, сыймыктана карагандан эч качан тажабайт элем. «Мындай кооз чүкөлөр менде гана бар, менден бөлөк эч кимде жок, болгон күндө да аз» деген ишенимден кайткым келбейт эле. «А меникин карагылачы, канча, кандай гана кооз чүкөлөр?» деп азыр да кайталагым келе берет.. Апам болсо жазылган чийдин үстүнөдөгү бойолгон жүндөрдү жайып алып, жаны тынбай анысы менен алек, кобуранып-собуранып. Экөөбүздүн тең бети-башыбыздан бери кызылала бойок. Чыныгы бойокчулар гана дал ошондой болоорун эс тартканда түшүндүм. Ошол чүкөлөрүмдүн айагы кийин мектепти бүтүп аскерге кеткиче жүрдү. А байкуш апам жасаган аппак боз үй азыр деле бар, бирок бойоктору оңуп, бозоруп, кадимкидей эскирип кетсе керек, аны деле көрбөгөнүмө далай жылдын жүзү болду..
Асыран АЙДАРАЛИЕВ, Эркин журналист. Финляндия, Келсинки шаары. 2012-жыл, ноябрь.
Комментарий кошуу