********************************************************************

Чолпон ОСМОНОВА: Маскөөө шаарындагы
Мигранттарды Колдоо Борборунун башкы директору:

У Р А А Н Ы М  —  Э Л И М Е  К Ы З М А Т  К Ы Л У У!

Элиме кызмат кыламын дегендер, мекенчилдик кылып төшүн каккылап куру кыйкырык кылып калп эле сүр көрсөткөндөр толуп атат. Кээ бири өзүн жарнама кылгысы келсе, кээ бири чынында элине күйүп, жерине күйүп бирок кайраты жетпегендер. Албетте, арасында жүрөгү таза, чын эле эли жерин ойлогондор да четтен чыгат. Бир топ жылдан бери кыргыз элинин чет элдерге бакыт издеп агылуусу токтомок турсун, күчөп, күргүштөп аккан дайрадай кирип турган учуру. Тээ бир топ жыл мурда кетип Орусиядан же Европанын башка мамлекеттеринен орун очок алып, жашоонун жолун таап ишкерлигин кылып каражат топтоп, мына ошол каражатты элине кызмат кылууга жумшап жүргөн жарандарыбыз дагы абдан көбөйүп калыптыр, Кудайдын кулагы сүйүнсүн. Эр азаматтарды мындай кой кыргыз деп күйгөн мекенчил кыздарыбыз да өлкө экономикасынын алдыга жылуусуна кошкон салымдары абдан чоң. Мунун баарын саймедиреп отурбай ошондой сыймыктуу кыздарыбыздын бири болгон, Орусиянын калдайган шаары Москвадагы, Мигранттарды Колдоо Борборунун башкы директору Чолпон Осмонова айымга токтоло кетким келип турат. Көрүп жүрөбүз, угуп жүрөбүз бул айым чынында эли жерине берилген мекенчил айымдардын бири. Бир топ жылдан бери өлкөбүздө болуп аткан маданий иш чараларды, кайрымдуулук тармактарын, жана башка көптөгөн иш чараларга өзүнүн демөөрчүлүк салымын кошуп келет. Бирок муну айткан эч ким жок. Бир гана демөөрчүлүк менен чектелбестен элиме кызмат кылсам деген көптөгөн ой максаттары бар экенин экөөбүз курган чакан маекте угуп келдим урматтуу окурман.

— Айтсаңыз, бул мигранттарды колдоо борборун ачып иштетүүгө сизге эмне түрткү болду? Аткарып аткан иштериңиз тууралуу азын оолак сөз кыла кетсеңиз?
— Бул борборду 2009-жылы негиздегенмин. Эмне себеп болду деп атпайсызбы. Мен өзүм да бир кезде көп эл, көп жер кыдырып иштедим. Миграцияны, мигранттардын башынан өткөргөн көптөгөн кыйын кезең күндөрүн өзүмдүн жон терим менен сезип билгенден соң мына ушул ой жаралды. Ошол жылдары кыргыз мигранттары Москва шаарында дээрлик көбөйүп калган учуру болчу окшойт менимче. Көп чет жерлерде иштесем да ал жолу Москвага бир жумага мейманга барган элем ошондо көчөдө жүрүп милициядан коркуп качкан, жашынган кыргыздарды көрүп калып аттым. Ошондон тартып менде ой пайда болуп ошону ишке ашырууга умтулуп анан борборду негиздедик. Негизделген учурдан тартып Орусиянын өкмөтү менен биргеликте иш алып барып келатабыз. Эң негизги аткарган ишибиз — бул КМШ өлкөлөрүнөн иш издеп мыйзамсыз жолдор менен Москвага келип кыйынчылыктарга кабылган жарандарга, Орусиянын баардык мыйзамдарынын негизинде мыйзамдуу жол менен иштөө, жашоо шарттарын түзүп беребиз.

— Бул борбор бир эле Орусия мамлекетине көз карандыбы же Кыргыз өкмөтүнүн да кандайдыр тиешелери барбы?
— Биз бир гана орус мамлекетине көз карандылыкта иш алып барабыз. Кыргыз өкмөтүнүн эч кандай тиешеси жок. Кыргыз элчилиги жана Консулдугу менен биргелешип иштерди жүргүзүп турабыз. Ал жакка барган мигранттардын башына эмне кана иштер түшпөйт. Мисалы ар кандай себептер менен каза болуп калышат, ооруп калышат, же болбосо мыйзамсыз барып алып туңгуюк акыбалдан чыга албай мекенге кайрылып кетүүгө дарманы жок болуп калгандары болот. Мына ошонун баарын ошол Элчилик жана Консулдук менен биргелешип туура жагына, түз багытына жол таап берип турабыз.

— Учурда менин билишимче Москва шаарында эле кызмат кылат сиздердин Мигранттарды Колдоо Борбору. Балким оюңузда бардыр борбордун атайын бөлүмдөрүн Орусиянын баардык болбосо дагы көлөмдүү ири шаарларына таратып жайылтсам деген?
— Албетте оюмда жүргөн көйгөй. Муну абдан көп суранышат. Интернет аркылуу ачык эле каттарды жиберип турушат. Орусиянын булуң-бурчунан керек болсо, Европанын башка мамлекеттеринен бери суранып кайрылып аткандар көп учурда. Италия, Дубай сыяктуу өлкөлөрдөн да суранычтарды угуп атам. Ойумда жүргөн менен мунун баарына жетишип ишке ашырууга убакытым ченелүү болуп калып атат. Эгерде борбордун бөлүмдөрүн ача турган болсом жок эле дегенде бир жума сайын өзүм кыдырып көзөмөлгө алышым керек болот экен. Азырынча мигранттар эң эле көп катталган шаар Москва болгондуктан ошол жактан эле жардам берип турууга мүмкүн болуп атат. Келечекте балким ачылып калуусу да мүмкүн деп үмүт кылып келатам.

— Мигранттардын жашоо турмушун айта берсек түгөнбөс. Сөздү бир аз саясат тарапка буруп көрөлү. Өзүбүздүн Кыргыз Мамлекетинин учурдагы саясий-экономикалык акыбалына кандай ойлорду айта аласыз?
— Билесизби, мен өзүм саясаттан алысыраак адаммын. Аралашкым келбейт. Менин кубанганым биздин мамлекеттүүлүгүбүз бар экендигинде. Өз алдынча эгемендүү элбиз, өзүбүздүн туубуз, гербибиз, өзүбүздүн территориалдык ээлеген аймагыбыз бар. Караңызчы канчалаган улуттар, элдер, жоголуп кетти дайынсыз, канчасы мекени, ээлеген аймагы, мамлекети жок дүйнө улуттарына аралаш жайылып кеткен. Биздин мамлекет жаңы. Мен ойлойм мамлекетибизге кандайдыр сын айтуудан мурун анын бир бурчун чойууга аракет кылуубуз керек. Баары акырындык менен алдыга жылып келатат буга шүгүр дешибиз керек. Беш алты жыл мурда жанагы максат менен Москвага кеткенимде азыркыдай шумдуктуу салынган үйлөр, кымбат унаалардын жолдогу тыгындары, оңдолуп түзөлгөн, салынган жолдор аз эле болчу. Жок дей бергенден көрө Кудайга тобоо келтирип ар бир адам өз мамлекетине кандайдыр салым кошууга ниет кылса оңолуп эле кетебиз.

— Сыртка агып кетип аткан мигранттардын агымын токтотуу үчүн мамлекет сиздин оюңузда кандай жолдор менен иш алып баруусу керек?
— Бизден он жыл, он беш жыл мурда кеткен мигранттар азыркы учурда мамлекетине инвестор болуп кайрылып келип атат. Ошол келген инвесторлорго өкмөт шарттарды түзүп берсе жакшы болмок. Тескерисинче шарт эле ар кандай салыктар салынып, текшерүүлөр тажатат. Баардык салыктар боюнча жеңилдиктерди берип, үч жыл болобу, беш жыл болобу салыктардан такыр бошотуп салбаса дагы жеңилдетилген түрлөрүн шарттап берсе абдан жакшы болмок. Ошол келген инвестор эле бир топ иш орундарын камсыздамак. Четинен ошентип иштетип отуруп өзүбүздүн продукцияны дагы көтөрүп чыгат элек да мисалы. Жерлерди иштетип, мал чарбачылыгын өнүктүрүп четинен чоё берсек эле өзүбүздө иш дагы, өндүрүш дагы болот эле. Ошентип эл жумуш менен жеткиликтүү айлык акы менен камсыздала берсе акырындап токтолот болчу бул агым. Ошону менен катар элибизде жалкоолук деген балээ бар. Бизге ошол Москвадагы Мигранттарды коргоо борборубузга жардам сурап кайрылган жарандардын арасынан эле уга калам. “Мага 50 000 рублдик айлыгы бар жеңил жумуш таап бергиле” — дегендер болот көп эле. Азыр оңой оокат барбы өзүң ойлочу?

— Мына эл арасында жүргөндө уга калабыз. Акыркы жылдары Кыргызстанга көп келип, ар кандай тармактарды демөөрчүлүккө алып жана башка иштер менен коомчулуктун көз алдында жүрөсүз. “Мына ошол иштер аркылуу өзүн жарнама кылып бийлик бутактарынын бир кызматына талапкер болууга даярдык көрүп жүрөт” — деген сөздөр боло калууда. Бул сөзгө кандай жооп кылаар элеңиз. Балким кандайдыр деңгээлде чындыгы барбы? — деген суроону бергим келип турат.
— Чынын айтсам өкмөт тараптан кээ бир кызматтарга сунуш боло калып атат. Мен макулдугумду берип ал жумушту аркалап кетейин, кандайдыр бир бийлик алайын деген ойдон азырынча алысмын. Менин мекенибизде чакан ишкердүүлүк иштерим бар. Мен көп келгеним ошол иштериме эле байланыштуу. Андан сырткары өзүң айткандай демөөрчүлүк жана башка иштер дагы агылып келүүсү мүмкүн. Эл көзүндө жүргөн соң ар кандай сөздөр ээрчий берет экен буга көңүл бурбай эле элим үчүн кылып келген кызматтарымды улантып жүрө бермекчимин азыр. Өзүм деле уга калып атам андай сөздөрдү. Элим үчүн кызмат кылуу бул менин урааным. Мен мындай максат менен көптөгөн жылдар бою аракет кылып келатам. Баардыгы Кудайдан.

Маектешкен Чолпонбек ЖЕТИГЕН.  (TAYAN.KG) Маалымат булагынан алынды.